Estoński CIT a podatek minimalny

Specyfika estońskiego CIT, czyli ryczałtu od dochodów spółek, wiąże się z wyłączeniem w stosunku do podatnika stosowania przepisów ustawy o CIT, których stosowanie związane jest bezpośrednio z podstawowymi (klasycznymi) zasadami rozliczania podatku. Nie oznacza to jednak wyłączenia całości regulacji, która dotyczy klasycznego podatnika – wybór estońskiego CIT może w dalszym ciągu obligować do stosowania specyficznej regulacji wynikającej z ustawy. Przykładem kwestii, którą należy dokładnie przeanalizować, jest estoński CIT a podatek minimalny. Analiza wpływu podatku minimalnego na podatnika może być jednym z istotnych elementów przy ocenie, czy estoński CIT jest właściwym rozwiązaniem dla firmy.

Podatek minimalny

Podatek minimalny jest szczególnego rodzaju mechnizmem opodatkowania, który ma zastosowanie do spółek będących podatnikami w rozumieniu art. 3 ust. 1 ustawy o CIT oraz podatkowych grup kapitałowych. Dla objęcia jego zakresem wymagane jest spełnienie co najmniej jednej przesłanki z art. 24ca ust. 1 ustawy o CIT, tj.:

• poniesienia straty ze źródła przychodów innych niż z zysków kapitałowych (poniesienie straty podatkowej) albo;
• osiągnięcie udziału dochodów ze źródła przychodów innych niż z zysków kapitałowych w przychodach innych niż z zysków kapitałowych w wysokości nie większej niż 2% (osiągnięcie niskiego poziomu rentowności podatkowej).

Podatnicy spełniający wymogi z art. 24ca ust. 1 ustawy o CIT są obowiązani do zapłaty minimalnego podatku dochodowego w wysokości 10% podstawy opodatkowania. Ustawa określa przy tym w szczegółach sposób obliczania podstawy opodatkowania podatkiem minimalnym (art. 24ca ust. 3 ustawy o CIT), a ponadto przewiduje szereg wyłączeń, które pozwalają pomimo spełnienia przesłanek, na wyłączenie obowiązku kalkulacji i zapłaty minimalnego podatku.

Analiza przepisów dotyczących podatku minimalnego w kontekście estońskiego CIT już na pierwszy rzut oka pozwala zauważyć, że podatek minimalny w bardzo silnym stopniu bazuje na elementach związanych z klasycznymi zasadami rozliczania podatku dochodowego. W efekcie jest to model opodatkowania, który wykracza dalece poza specyfikę estońskiego CIT.

Podatek minimalny a estoński CIT

Estoński CIT a podatek minimalny to przykład regulacji, co do której ustawodawca ze względu na bardzo silny związek podatku minimalnego z klasycznymi zasadami opodatkowania zdecydował się na jednoznaczne wyłączenie elementu podstawowej regulacji w stosunku do podatników decydujących się na opodatkowanie estońskim CIT

Dano temu wyraz w brzmieniu art. 28h ust. 1 ustawy o CIT, który wskazuje, że podatnik opodatkowany estońskim CIT nie podlega opodatkowaniu na zasadach określonych w art. 19, art. 24b, art. 24ca i art. 24d ustawy o CIT. 

Wymienienie wśród wyłączonych przepisów całego art. 24ca ustawy o CIT skutkuje wyłączeniem w całości regulacji dotyczącej podatku minimalnego w stosunku do podatników estońskiego CIT. W efekcie, osiąganie przez podatnika estońskiego CIT strat lub osiąganie przez niego rentowności na bardzo niskim poziomie (udział dochodów w przychodach na poziomie równym lub niższym 2%) pozostanie neutralne z perspektywy podatkowej. Podatnik estońskiego CIT nie będzie mógł podlegać podatkowaniu podatkiem minimalnym, więc spółka na estońskim CIT nie będzie płacić podatku minimalnego

Estoński CIT a optymalizacja podatku minimalnego

Analiza regulacji dotyczących estońskiego CIT a podatku minimalnego i zasad ogólnych w CIT może pomóc w ocenie, która forma opodatkowania będzie bardziej korzystna dla przedsiębiorstwa. Nie jest to oczywiście jedyne kryterium, natomiast jest jednym z elementów, który warto wziąć pod uwagę przy kompleksowej analizie danego przypadku.

W przypadku ryzyka objęcia podatnika zakresem opodatkowania podatkiem minimalnym warto rozważyć ocenę opłacalności skorzystania z modelu estońskiego CIT, który nie tylko pozwoli na uniknięcie obowiązku zapłaty podatku minimalnego, ale także zmniejszy całkowite efektywne opodatkowanie dochodu w ten sposób, że:

• w przypadku dużych podatników efektywne opodatkowanie CIT i PIT zmniejszy się z poziomu 34,39% na 25% ;
• w przypadku małych podatników efektywne opodatkowanie CIT i PIT zmniejszy się z poziomu 26,29% na 20%. 

W kontekście podatku minimalnego warto jednak nadmienić, że jedna z przesłanek warunkujących prawo do skorzystania z estońskiego CIT koresponduje z przesłanką zwalniającą podatnika z zakresu opodatkowania podatkiem minimalnym. Więcej o przesłankach dotyczących estońskiego CIT przeczytasz w tym wpisie.

Zgodnie bowiem z art. 24ca ust. 14 pkt 4 ustawy o CIT, przepisów dot. minimalnego podatku dochodowego nie stosuje się do podatników których udziałowcami, akcjonariuszami albo wspólnikami są wyłącznie osoby fizyczne i jeżeli podatnik nie posiada:

1. bezpośrednio lub pośrednio, więcej niż 5% udziałów (akcji) w kapitale innej spółki lub ogółu praw i obowiązków w spółce niebędącej osobą prawną,
2. innych praw majątkowych związanych z prawem do otrzymania świadczenia jako założyciel (fundator) lub beneficjent fundacji, trustu lub innego podmiotu albo stosunku prawnego o charakterze powierniczym;

Jednocześnie przepisy ustawy o CIT zawierają korespondujący z tym przepisem warunek jaki musi spełnić spółka chcąca skorzystać z modelu opodatkowania jakim jest estoński CIT. Zgodnie z art. 28j ust. 1 pkt 4 z estońskiego CIT skorzystać może spółka której odpowiednio udziałowcami, akcjonariuszami lub wspólnikami są wyłącznie osoby fizyczne nieposiadające praw majątkowych związanych z prawem do otrzymania świadczenia jako założyciele (fundatorzy) lub beneficjenci fundacji, trustu lub innego podmiotu albo stosunku prawnego o charakterze powierniczym, z wyłączeniem fundatorów i beneficjentów fundacji rodzinnej.

Warunki dot. stosowania estońskiego CIT są przy tym bardziej rygorystyczne niż zwolnienie dotyczące podatku minimalnego, a to ze względu na fakt, że spółka chcąca skorzystać z estońskiego CIT z uwagi na brzmienie art. 28j ust. 1 pkt 5 ustawy o CIT nie może dodatkowo posiadać udziałów (akcji) w kapitale innej spółki, tytułów uczestnictwa w funduszu inwestycyjnym lub w instytucji wspólnego inwestowania, ogółu praw i obowiązków w spółce niebędącej osobą prawną oraz innych praw majątkowych związanych z prawem do otrzymania świadczenia jako założyciel (fundator) lub beneficjent fundacji, trustu lub innego podmiotu albo stosunku prawnego o charakterze powierniczym.

Zwolnienie dotyczące podatku minimalnego w tym zakresie jest więc znacznie bardziej korzystne, gdyż dopuszcza zaangażowanie kapitałowe w innym podmiocie na określonym poziomie, co ma często duże znaczenie w przypadku, gdy spółka posiada np. niewielkie pakiety udziałów w podmiotach notowanych na giełdzie jako inwestycja/lokata kapitału).

Podsumowanie

Kwestia estońskiego CIT a podatku minimalnego pojawia się często w dyskusjach o optymalizacji podatkowej dla spółek o niskiej rentowności. Estoński CIT pozwala nie tylko na uniknięcie obowiązku zapłaty podatku minimalnego, ale również może znacząco zwiększyć opłacalność podatkową, obniżając efektywne opodatkowanie dochodu. Z drugiej strony, wprowadzenie estońskiego CIT może być trudne do osiągnięcia w niektórych przypadkach, zwłaszcza gdy spółka posiada zaangażowanie kapitałowe w innych podmiotach i nie spełnia przesłanki z art. 28j ust. 1 pkt 5 ustawy o CIT.

W takich sytuacjach bardziej korzystnym rozwiązaniem pod kątem optymalizacji podatku minimalnego może być rozważenie uproszczenia struktury spółki, bez wchodzenia w model estońskiego CIT, co pozwoli na skorzystanie ze zwolnienia z podatku minimalnego, jednocześnie upraszczając obowiązki podatkowe.