Od 1 stycznia 2019 r. w życie weszła nowa zachęta podatkowa w postaci obniżonej stawki podatku dochodowego. Ma ona zastosowanie do dochodu z określonych praw własności intelektualnej i określana jest jako IP BOX. Preferencyjna stawka podatku w ramach IP BOX wynosi 5% i ma na celu stymulować procesy innowacyjne, a także zachęcać podatników do  inwestycji w działalność badawczo-rozwojową oraz do komercjalizowania wypracowanych rozwiązań. Wraz z ulgą B+R stanowi jeden z mechanizmów rozliczeń podatkowych, który właściwie wykorzystany pozwoli uzyskać znaczne oszczędności podatkowe.

IP BOX – 5% podatku od praw własności intelektualnej

Z nowego rozwiązania w postaci stawki 5% podatku od określonych dochodów z praw własności intelektualnej mogą skorzystać od 1 stycznia 2019 r. zarówno podatnicy podatku PIT, jak i podatku CIT. Wszystko za sprawą ustawy z dnia 23 października 2018 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, ustawy – Ordynacja podatkowa oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2018 r. poz. 2193 i 2500). Ustawa ta wprowadziła do ustaw o podatkach dochodowych kolejno nowe art. 30ca i art. 30cb ustawy o PIT oraz art. 24d i art. 24e ustawy o CIT, które regulują zasady opodatkowania IP BOX.

Z obniżonej stawki 5% podatku skorzystają w skrócie podatnicy osiągający dochód z tzw. kwalifikowanych praw własności intelektualnej. Do kwalifikowanych praw własności intelektualnej w świetle przepisów IP BOX należą zgodnie z art. 30ca ust. 2 ustawy o CIT i art. 24d ust. 2 ustawy o PIT kolejno:

  1. patenty;
  2. prawa ochronne na wzór użytkowy;
  3. prawa z rejestracji wzoru przemysłowego;
  4. prawa z rejestracji topografii układu scalonego;
  5. dodatkowe prawa ochronne dla patentu na produkt leczniczy lub środek ochrony roślin;
  6. prawa z rejestracji produktu leczniczego i produktu leczniczego weterynaryjnego dopuszczone do obrotu;
  7. wyłączne prawo, o którym mowa w ustawie o ochronie prawnej odmian roślin;
  8. autorskie prawa do programu komputerowego.

Warunkiem uznania powyższych praw za prawa kwalifikowane jest ich podleganie ochronie prawnej na podstawie przepisów odrębnych ustaw lub ratyfikowanych umów międzynarodowych, których stroną jest Rzeczpospolita Polska, oraz innych umów międzynarodowych, których stroną jest Unia Europejska. Ponadto każde z wyżej wymienionych praw musi zostać wytworzone, rozwinięte lub ulepszone przez podatnika w ramach prowadzonej przez niego działalności badawczo-rozwojowej.

Powyższe oznacza, że podatnik chcący skorzystać z IP BOX musi ocenić, czy w jego przypadku spełnione zostały trzy przesłanki:

  1. prawo, z którego osiągnięty został dochód należy do jednej z kategorii wymienionych w katalogu w art. 24d ust. 2 ustawy o CIT bądź art. 30ca ust. 2 ustawy o PIT;
  2. prawo zostało wytworzone, rozwinięte lub ulepszone przez podatnika w ramach prowadzonej przez niego działalności badawczo-rozwojowej (o tym czym jest działalność badawczo-rozwojowa możesz przeczytać też tutaj);
  3. prawo podlega ochronie prawnej na podstawie przepisów odrębnych ustaw lub ratyfikowanych umów międzynarodowych, których stroną jest Rzeczpospolita Polska, oraz innych umów międzynarodowych, których stroną jest Unia Europejska (np. podlega ochronie patentowej, bądź w przypadku programów komputerowych ochronie autorskiej).

W przypadku spełnienia powyższych trzech warunków łącznie, podatnik będzie uprawniony do opodatkowania dochodu osiągniętego z kwalifikowanego prawa stawką 5%, o ile spełni także dodatkowe warunki związane z prowadzeniem szczegółowej ewidencji na potrzeby stosowania IP BOX. 

Jaki dochód może być opodatkowany stawką 5% w ramach IP BOX?

Dochodem kwalifikującym się do ulgi IP BOX jest dochód osiągnięty przez podatnika:

  1. z opłat lub należności wynikających z umowy licencyjnej, która dotyczy kwalifikowanego prawa własności intelektualnej;
  2. ze sprzedaży kwalifikowanego prawa własności intelektualnej;
  3. z kwalifikowanego prawa własności intelektualnej uwzględnionego w cenie sprzedaży produktu lub usługi;
  4. z odszkodowania za naruszenie praw wynikających z kwalifikowanego prawa własności intelektualnej, jeżeli zostało uzyskane w postępowaniu spornym, w tym postępowaniu sądowym albo arbitrażu. 

Zasady obliczania dochodu do opodatkowania w ramach IP BOX

Regulacja IP BOX przewiduje szczególne zasady określania dochodu podlegającego opodatkowaniu preferencyjną stawką 5%. Wysokość dochodu z kwalifikowanego IP ustala się bowiem jako iloczyn:

  1. dochodu z kwalifikowanego prawa osiągniętego w roku podatkowym i
  2. wskaźnika nexus, który oblicza się według specjalnego wzoru wskazanego w przepisach.

Oznacza to, że w niektórych przypadkach opodatkowaniu stawką 5% może podlegać jedynie część dochodu osiągniętego z kwalifikowanego prawa. Będzie to miało miejsce w przypadku, gdy obliczony wskaźnik nexus będzie miał wartość niższą niż 1.

Wskaźnik nexus oblicza się z kolei w oparciu o następujący wzór:

(a + b) x 1,3
a + b + c + d

 

Możliwość skorzystania z IP BOX uzależniona jest od prowadzenia działalności badawczo-rozwojowej bezpośrednio związanej z kwalifikowanym prawem własności intelektualnej, z którego czerpie dochód. Stąd też poszczególne litery we wzorze wskaźnika nexus oznaczają kategorie kosztów poniesionych przez podatnika:

a – koszty na prowadzoną bezpośrednio przez podatnika działalność badawczo-rozwojową związaną z kwalifikowanym prawem;

b – koszty na nabycie wyników prac badawczo-rozwojowych związanych z kwalifikowanym prawem, od podmiotu niepowiązanego;

c – koszty na nabycie wyników prac badawczo-rozwojowych związanych z kwalifikowanym IP od podmiotu powiązanego;

d – koszty na nabycie przez podatnika kwalifikowanego IP.

Przykład obliczenia wskaźnika nexus

Podatnik poniósł łącznie 2 000 000 zł wydatków na prace badawczo-rozwojowe nad programem komputerowym z czego:

  • 1 000 000 zł to wartość wydatków bezpośrednich podatnika na prace badawczo-rozwojowe (lit. a., np. wynagrodzenia pracowników, amortyzacja sprzętu);
  • 400 000 zł to wartość wydatków poniesionych na rzecz instytutu badawczego (lit. b – wydatki na rzecz podmiotu niepowiązanego)
  • 600 000 zł to wartość wydatków poniesionych na rzecz spółki z grupy (lit. c – wydatki na rzecz podmiotu powiązanego).

Obliczenie wskaźnika:

(1 000 000 + 400 000) x 1,3      = 0,91
1 000 000 + 400 000  + 600 000

 

Sposób obliczania wskaźnika wskazuje na to, że IP BOX faworyzuje podatników prowadzących we własnym zakresie prace badawczo-rozwojowe, bądź nabywających ich efekty od podmiotów niepowiązanych. Im bowiem większy będzie udział kosztów prac badawczo-rozwojowych podatnika bądź niepowiązanych podmiotów w koszcie wytworzenia lub nabycia kwalifikowanego prawa własności intelektualnej, tym większą wartość będzie mieć wskaźnik nexus. To z kolei oznacza, że większa część dochodu będzie stanowiła dochód kwalifikowany podlegający stawce podatkowej 5%.

Wskaźnik na potrzeby obliczenia podatku nie może jednak wynosić więcej niż 1. W przypadku, gdy przekracza tę wartość, przyjmuje się, że wartość wynosi 1. Istotny pozostaje także to, że wskaźnik nexus oblicza się osobno dla każdego kwalifikowanego prawa. 

Sposób obliczenia podatku w ramach IP BOX

Podatnicy chcący skorzystać z IP BOX będą musieli w uproszczeniu kolejno:

  1. określić dochód z każdego kwalifikowanego prawa osiągnięty w danym roku podatkowym (należy wyodrębnić go ze strumienia pozostałych dochodów i właściwie udokumentować);
  2. obliczyć wskaźnik nexus, według zasad określonych w ustawie dla każdego z praw;
  3. pomnożyć wyodrębniony dochód osiągnięty z kwalifikowanego prawa przez wskaźnik nexus dla danego prawa;
  4. do otrzymanego iloczynu (podstawy opodatkowania) zastosować stawkę 5% podatku, co pozwoli obliczyć podatek dochodowy do zapłaty;
  5. w przypadku, gdy wskaźnik nexus będzie niższy niż 1, pozostałą część dochodu należało będzie opodatkować na zasadach ogólnych.

Szczególnie istotne w tym zakresie pozostaje więc odpowiednie prowadzenie ewidencji. Powinna ona zapewniać właściwe wyodrębnienie poszczególnych kwalifikowanych praw oraz ustalenie przychodów, kosztów uzyskania przychodów oraz dochodu (straty) przypadających na każde kwalifikowane prawo.

Przykład kalkulacji podatku

Dochód z kwalifikowanego prawa w postaci programu komputerowego

5 000 000 zł

Obliczony wskaźnik nexus dla danego kwalifikowanego prawa

0,91

Podstawa opodatkowania dla IP BOX

4 550 000 zł

(5 000 000 zł x 0,91)

Część opodatkowana na zasadach ogólnych

450 000 zł

(5 000 000 zł – 4 550 000 zł)

Podatek w ramach IP BOX

227 500 zł

(4 550 000 zł x 5%)

Podatek na zasadach ogólnych (liniowy)

85 500 zł

(450 000 zł x 19%)

Oszczędność podatku w efekcie zastosowania IP BOX

637 000 zł

Dla kogo IP BOX?

Nad wdrożeniem odpowiednich rozwiązań umożliwiających skorzystanie z IP BOX powinni zastanowić się wszyscy przedsiębiorcy dysponujący kwalifikowanymi prawami i osiągający z nich dochody w ramach: 

  1. należności licencyjnych;
  2. sprzedaży prawa własności intelektualnych;
  3. sprzedaży produktów lub usług, w których cenę wkalkulowane jest prawo własności intelektualnej.

W przypadku, gdy w ramach prowadzonej działalności gospodarczej wytwarzane, rozwijane lub ulepszane są przez podatnika klasyczne prawa własności intelektualnej, czyli patenty oraz pokrewne im prawa (prawa ochronne na wzór użytkowy, prawa z rejestracji wzoru przemysłowego, dodatkowego prawa ochronnego dla patentu na produkt leczniczy lub produkt ochrony roślin, prawa z rejestracji produktu leczniczego i produktu leczniczego weterynaryjnego) istnieje duże prawdopodobieństwo możliwości skorzystania z preferencyjnych zasad opodatkowania dochodu.

Warto także zwrócić uwagę, że możliwość skorzystania z IP BOX nie została zarezerwowana wyłącznie dla zarejestrowanych praw własności intelektualnej. Ustawa przyznaje prawo do opodatkowania preferencyjną stawką 5% także dochodów z autorskich praw do programów komputerowych.

Co istotne, ustawy o podatkach dochodowych, jak i pozostałe ustawy nie definiują pojęcia autorskiego prawa do programu komputerowego. Jak wskazało samo Ministerstwo Finansów w dopiero co wydanych objaśnieniach:

,,w obecnym stanie prawnym w Polsce nie ma możliwości ustawowego i wyczerpującego zdefiniowania pojęcia „autorskie prawo do programu komputerowego’’. Podatnik chcący skorzystać z preferencji IP Box wobec dochodów z autorskiego prawa do programu komputerowego i otrzymać w tym zakresie stosowną ochronę prawnopodatkową powinien złożyć wniosek o interpretację indywidualną do Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej (KIS).’’

Ministerstwo Finansów w samych objaśnieniach wskazało jednakże, iż na potrzeby stosowania regulacji IP BOX pojęcie „program komputerowy” nie powinno być rozumiane wąsko lecz szeroko. Stanowisko takie wynika pośrednio zapewne m. in. z podkreślanego przez Ministerstwo celu regulacji jakim jest stymulowanie sektora innowacyjnego. Jak wskazuje Ministerstwo:

,,ze względu na precyzyjnie wyrażone ratio legis przepisów o IP Box, w procesie wykładni można zastosować wykładnię celowościową polegającą przede wszystkim na tym, by treści przepisów o IP Box, ustalonej za pomocą wykładni językowej, nadać takiego znaczenia, by w efekcie ich zastosowania stymulować procesy innowacyjne, tj. sprzyjać tworzeniu i komercjalizacji innowacyjnych rozwiązań będących efektem prac badawczo-rozwojowych.’’

Oznacza to, że warto dokonać szczegółowej analizy projektów pod kątem ich kwalifikacji jako dochód z prawa własności intelektualnej, a także rozważyć wystąpienie z wnioskiem o uzyskanie interpretacji indywidualnej prawa podatkowego potwierdzającej prawo do opodatkowania dochodu w świetle regulacji IP BOX.

W innych artykułach możesz przeczytać więcej o pozostałych rozwiązaniach pozwalających osiągnąć znaczne oszczędności podatkowe, tj. o uldze B+R oraz decyzji wsparciu nowych inwestycji.

Adam Żądło radca prawny

Potrzebujesz pomocy prawnej w swojej sprawie? Skorzystaj z formularza kontaktowego

     każdej chwili będziesz mógł zrezygnować z otrzymywania newslettera.

    Twoje dane osobowe pozyskane w efekcie skorzystania z formularza kontaktowego będą przetwarzane na zasadach określonych w polityce prywatności