Formularz CIT – 15J to informacja składana przez spółki jawne, których przynajmniej jednym wspólnikiem nie jest osoba fizyczna. W przypadku uchybienia terminowi na złożenie informacji CIT-15J, spółka jawna zostanie objęta opodatkowaniem podatkiem dochodowym od osób prawnych (CIT), przez co jej dochód podlegać opodatkowaniu w pierwszej kolejności przez spółkę jawną, a następnie na etapie jego wypłaty przez wspólników. W tym artykule zawarte zostały informacje kiedy złożyć formularz CIT-15J. Ten wpis jest drugim z serii wpisów dotyczących informacji CIT – 15J, jeśli chcesz dowiedzieć się jak należy wypełniać formularz CIT – 15J wraz z złącznikiem CIT/JW zapraszamy do przeczytania tego artykułu.
Spółka jawna – czy i kiedy złożyć formularz CIT-15J
Jak wynika z ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (Dz. U. 1992 Nr 21 poz. 86 z późn. zm.) dalej: u.p.d.o.p. od 1 stycznia 2021 r. transparentne podatkowo nie są już te spółki jawne, które:
- wśród udziałowców posiadają przynajmniej jeden podmiot niebędący osobą fizyczną oraz
- nie złożyły stosownej informacji o podatnikach podatku od osób prawnych oraz o podatnikach podatku PIT, posiadających, bezpośrednio lub za pośrednictwem podmiotów niebędących podatnikami podatku dochodowego, prawa do udziału w zysku tej spółki (informacja CIT-15J wraz z załącznikami CIT/JW) albo
- nie złożyły aktualizacji tej informacji w przypadku zmian w strukturze właścicielskiej.
Ryzyko opodatkowania spółki jawnej podatkiem CIT w świetle powyższego wystąpi więc, jeśli jej wspólnikiem w którymkolwiek momencie jej funkcjonowania zostanie podmiot inny niż osoba fizyczna (np. inna spółka).
Przed ryzykiem opodatkowania podatkiem CIT nie stoją natomiast spółki jawne, których wspólnikami są wyłącznie osoby fizyczne. Takie spółki jawne nadal są traktowane jako podmioty transparentne podatkowo i nie ciąży na nich obowiązek składania informacji CIT – 15J. Natomiast spółki jawne, które objęte są dyspozycją rt.. 1 ust. 3 pkt. 1a u.p.d.o.p., a więc posiadają w składzie swoich wspólników podmioty inne niż tylko osoby fizyczne mogą uniknąć opodatkowania spółki jawnej podatkiem CIT, jeśli złożą formularz CIT – 15J wraz z załącznikami CIT/JW w stosownym terminie, z uwagi na fakt, że opodatkowaniu CIT podlegają tylko w sytuacji, gdy informacji na formularzu CIT-15J nie złożą.
W związku z tym, to bardzo istotne, aby właściwie ustalić kiedy złożyć formularz CIT-15J i uniknąć opodatkowania spółki jawnej podatkiem CIT.
Należy bowiem bezwzględnie pamiętać, iż niezawinione uchybienie terminu na złożenie informacji CIT – 15J nie wyłącza skutku w postaci opodatkowania spółki podatkiem od osób prawnych.
Kiedy złożyć formularz CIT-15J? Przed początkiem każdego roku obrotowego
Co do zasady formularz CIT-15J spółka jawna składa przed rozpoczęciem każdego roku obrotowego, co wynika wprost z brzmienia art. 1 ust. 3 pkt 1a u.p.d.o.p.
Termin ten niekoniecznie musi upływać 31 grudnia, ponieważ rok obrotowy co do zasady nie musi pokrywać się z rokiem podatkowym wspólników spółki, pomimo, że najczęściej taka korelacja w praktyce gospodarczej występuje.
Warto mieć na względzie także to, że w świetle przepisów ustawy o rachunkowości, które mają zastosowanie do spółek jawnych innych niż spółki jawne wyłącznie osób fizycznych, pewne zdarzenia gospodarczej wiązać mogą się z obowiązkiem zamknięcia ksiąg rachunkowych, co prowadzi w praktyce do zakończenia roku obrotowego z dniem innym niż określony w umowie spółki.
Z tego względu obowiązek złożenia informacji CIT-15J należy oceniać przez pryzmat wszelkich zdarzeń istotnych z perspektywy rachunkowej i mieć na względzie to, że formularz CIT-15J powinien być złożony do właściwych urzędów skarbowych przed początkiem roku obrotowego spółki, a nie roku kalendarzowego czy podatkowego wspólników.
Termin na złożenie CIT – 15J dla podmiotów nowopowstałych w 2021 roku
Obecna treść przepisów wskazuje wprost na obowiązek złożenia informacji CIT-15J przed rozpoczęciem roku obrotowego. Z tego względu duże wątpliwości związane są z tym, w którym momencie formularz CIT-15J powinna złożyć spółka jawna, która podlega wpisowi do Rejestru Przedsiębiorców KRS, a jednym z jej wspólników jest podmiot inny niż osoba fizyczna.
Wątpliwość ta ma doniosły charakter z tego względu, że wpis spółki jawnej do Rejestru Przedsiębiorców KRS ma charakter konstytutywny, co oznacza, że spółka jawna powstaje dopiero z momentem wpisu do Rejestru, co pozwala jej na funkcjonowanie w obrocie dopiero od tej chwili i złożenie informacji CIT-15J.
Zasygnalizowane wątpliwości zauważyło Ministerstwo Finansów, które w odpowiedzi na interpelacje poselską o numerze 18645 wskazało, iż uzyskanie wpisu do KRS nie jest tożsame z rozpoczęciem roku obrotowego w związku z czym spółki jawne od momentu wpisu do KRS dysponują czasem na to aby złożyć informację CIT-15J.
Ministerstwo w tym zakresie zdaje się, że całkowicie pomija kwestie wynikające ze sposobu funkcjonowania spółek jawnych i regulacji pozapodatkowych odnoszących się do zasad jej zawiązywania, z których wynika, że jednym z obowiązkowych elementów umowy spółki jest określenie wkładów wnoszonych przez wspólników i ich wartość.
Powyższe oznacza, że już na etapie zawiązywania umowy spółki wspólnik zobowiązuje się do wniesienia wkładu, który może być wniesiony dopiero z momentem wpisu spółki do Rejestru, czyli z momentem, w którym spółka powstaje. Z tego względu, z chwilą wpisu do Rejestru spółka dysponuje roszczeniem względem wspólnika o pokrycie zadeklarowanego wkładu, a więc w istocie występuje zdarzenie o charakterze finansowym obligujące do otworzenia ksiąg rachunkowych i rozpoczęcia roku obrotowego w świetle ustawy o rachunkowości.
Mając jednak na względzie stanowisko Ministerstwa Finansów warto unikać wnoszenia wkładów zbyt wcześnie, tj. wnieść je dopiero po złożeniu formularza CIT-15J i dopiero od tej chwili rozpocząć prowadzenie działalności gospodarczej.
Sporym problemem praktycznym jest również określenie podmiotu zobowiązanego i momentu złożenia formularza w przypadku przekształcenia innej osoby spółki w spółkę jawną. Wykładnia językowa art. 1 ust. 3 pkt 1a lit. a u.p.d.o.p. może budzić wątpliwości co do sposobu spełnienia obowiązku informacyjnego w przypadku zamknięcia ksiąg rachunkowych na dzień poprzedzający przekształcenie oraz ich otwarcia na dzień przekształcenia.
Według ustawy o rachunkowości, spółka przekształcona otworzy w takim przypadku księgi na dzień przekształcenia i rozpocznie tego dnia swój rok obrotowy, zaś w świetle przepisów Kodeksu spółek handlowych, spółka jawna powstanie z chwilą wpisu do Krajowego Rejestru Sądowego. W konsekwencji, podmiot nowopowstały dokonując zgłoszenia w najwcześniejszym możliwym terminie, czyli w dniu rejestracji przekształcenia w KRS jest już po upływie terminu, ze względu na fakt, że przepis wymaga złożenia informacji przed pierwszym dniem roku obrotowego, a więc przed wpisem spółki do Rejestru.
Jeszcze bardziej problematycznie sytuacja spółek kształtuje się w przypadku niezamykania roku obrotowego (na co pozwala ustawa o rachunkowości np. w przypadku przekształcenia spółki osobowej w inną spółkę osobową), ponieważ wtedy spółka jawna potencjalnie powinna złożyć informację CIT-15J przed początkiem roku obrotowego, który rozpoczął się jeszcze przed jej powstaniem.
Do tej kwestii również odniosło się ministerstwo w przytoczonej wyżej interpelacji wskazując, iż w przypadku niezamykania roku obrotowego możliwe jest złożenie wniosku przez spółkę przekształcaną po terminie podjęcia uchwały przekształcającej, a przed dokonaniem wpisu do rejestru. Wątpliwości budzi fakt czy możliwe jest to tylko w przypadku niezamykania roku obrotowego, jednakże linia interpretacyjna dopuszcza możliwość złożenia wniosku przez poprzedniczkę prawną również w przypadku zakończenia roku obrotowego. Przytoczyć można tutaj chociażby interpretację indywidualną z dnia 4 czerwca 2021 r. wydaną przez Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0115-KDIT1.4011.189.2021.4.MR.
Kiedy złożyć formularz CIT-15J dla podmiotów nowopowstałych na gruncie Polskiego Ładu
Problem z obecną treścią przepisów nakładających obowiązek złożenia formularza CIT-15J rozwiązuje ustawa z dnia 1 października 2021 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw (tzw. Polski Ład), która dodaje do art. 1 ust. 3 pkt. 1a literę „c”, która obowiązywać będzie od 1 stycznia i dotyczyć będzie momentu złożenia formularza CIT – 15J przez podmioty nowopowstałe i przekształcone.
Na skutek nowelizacji, w przypadku utworzenia nowej spółki jawnej albo utworzenia jej wyniku przekształcenia z innej formy prawnej, termin na złożenie informacji CIT-15J wynosić będzie 14 dni od chwili zarejestrowania nowego podmiotu, którym będzie ogłoszenie wpisu w Krajowym Rejestrze Sądowym.
Nowelizacja ta rozwiąże wyżej opisane problemy oraz pozwoli spokojnie i bezpiecznie rozpoczynać prowadzenie działalności w formie spółki jawnej.
Aktualizacja informacji CIT-15J
Warto również pamiętać o właściwym ustaleniu momentu od którego należy liczyć bieg terminu na złożenie aktualizacji informacji CIT – 15J, który wynosi 14 dni od chwili wystąpienia zmian w składzie podatników czerpiących zyski ze spółki jawnej.
Pierwszą okolicznością, która powodować może zmiany w składzie podajników jest zmiana umowy spółki. Zmiana umowy spółki jawnej dla swej skuteczności nie wymaga dokonania uprzedniego wpisu do Rejestru, co oznacza, że zmiana umowy spółki jawnej jest skuteczna już od momentu jej dokonania, tj. od dnia podjęcia uchwały w tym przedmiocie. W związku z czym, jeśli na skutek zmiany umowy spółki dojdzie do zmiany w strukturze podatników zgłaszanych w informacji CIT – 15J, to należy w ciągu 14 dni od tej modyfikacji dokonać stosownej aktualizacji.
Jak wynika z interpretacji indywidualnych i odpowiedzi na interpelacje poselską, do aktualizacji nie obliguje wyłącznie zmiana w składzie podatników, a więc sytuacja, gdy np. jeden wspólnik występuje ze spółki, ale również zmiana struktury udziałowej. Tak więc jeśli jeden z udziałowców zwiększy swój udział w zysku, to zgodnie ze stanowiskiem organów również należy dokonać aktualizacji informacji wykazywanych w informacji CIT – 15J.
Warto również zwrócić uwagę na kwestię zbycia ogółu praw i obowiązków wspólnika. Przepisy pozwalają na dokonywanie takich transakcji jeśli umowa spółki tak stanowi oraz (co do zasady), jeśli wspólnicy wyrażą na to zgodę. W przypadku takiej transakcji konieczne jest ujawnienie nowego wspólnika w KRS, jednakże w tym przypadku również wpis nie ma charakteru konstytutywnego, a jedynie potwierdza zaistniały stan faktyczny. Stąd też zbycie ogółu praw i obowiązków w spółce jest skuteczne od chwili zawarcia umowy i w tym momencie rozpoczyna się 14-dniowy bieg terminu na złożenie aktualizacji informacji CIT – 15J.
Jak zostało wspomniane, zgoda wspólników stanowi przepis dyspozytywny i wspólnicy mogą ją np. wyłączyć, co w aktualnym stanie prawnym może być bardzo niebezpieczne. Załóżmy, że umowa spółki pozwala swobodnie bez zgody pozostałych wspólników zbywać prawa wspólnika w spółce. W takiej sytuacji pozostali wspólnicy mogą nie być świadomi, że wspólnik rozporządził swoim ogółem praw i obowiązków, przez co rozpoczął bieg termin na złożenie informacji CIT-15J, którego uchybienie może doprowadzić do objęcia spółki reżimem u.p.d.o.p.. Dlatego też warto w umowach spółek jawnych zastrzegać konieczność uzyskania uprzedniej zgody spółki na jakikolwiek transfer ogółu praw i obowiązków.
Podsumowanie
Terminy na złożenie formularza CIT – 15J ze względu na swój nieprzekraczalny charakter oraz bardzo poważne skutki w przypadku uchybienia im powinny być bardzo wnikliwie monitorowane. Od 2022 r. znikną liczne wątpliwości dotyczące obowiązków w zakresie formularza CIT – 15J w przypadku powstania spółki, jednakże obowiązek aktualizacji tej informacji w dalszym ciągu będzie stanowił pułapkę dla spółek posiadających w swojej strukturze podmioty inne aniżeli osoby fizyczne.
Autor: Adam Żądło
Współautor: Piotr Michalak
Kontakt do eksperta:
Potrzebujesz pomocy w swojej indywidualnej sprawie? Skontaktuj się z nami!
każdej chwili będziesz mógł zrezygnować z otrzymywania newslettera.
Twoje dane osobowe pozyskane w efekcie skorzystania z formularza kontaktowego będą przetwarzane na zasadach określonych w polityce prywatności.
