Wspólnicy spółek jawnych, komandytowych i partnerskich, mogą corocznie żądać od spółki wypłaty odsetek w wysokości 5% od wartości rzeczywiście wniesionego do spółki wkładu. W praktyce z możliwości tej korzysta niewielu wspólników, a bardzo często spotykaną praktyką jest zupełne pominięcie uregulowania tej materii w ramach umowy spółki, pomimo, że niesie ona za sobą daleko idące konsekwencje. W tym wpisie dowiesz się jak podatkowo kwalifikowana jest wypłata odsetek od udziału kapitałowego w spółce jawnej i komandytowej, jakie skutki wywołuje po stronie wspólników oraz jak powinien ją opodatkować wspólnik będący podatnikiem PIT.
Odsetki od udziału kapitałowego, czyli odsetki od wartości wniesionego wkładu
Jednym z istotniejszych praw majątkowych przysługujących wspólnikom spółek osobowych, zaraz obok prawa do żądania wypłaty zysku, jest prawo do żądania corocznie wypłacenia odsetek w wysokości 5% od swojego udziału kapitałowego. Uprawnienie do żądania wypłaty odsetek od udziału kapitałowego wynika z art. 53 Kodeksu spółek handlowych i przysługuje wspólnikom niezależnie od tego, czy zostało przewidziane w umowie spółki wprost, czy też umowa spółki na ten temat zupełnie milczy. Przepisy utożsamiają przy tym wartość udziału kapitałowego z wartością rzeczywiście wniesionego do spółki przez wspólnika wkładu, na co wskazuje wprost art. 50 §1 k.s.h.
Oznacza to, że o ile umowa nie stanowi inaczej, wspólnik, który przykładowo wniósł do spółki wkład o wartości 1.000.000 zł, każdego roku może domagać się aby spółka wypłaciła na jego rzecz odsetki od udziału kapitałowego w wysokości 50.000 zł. Dla wspólnika, który wniósł wkład w postaci nieruchomości o wartości 5.000.000 zł będzie to więc już 250.000 zł każdego roku. Prawo do żądania wypłaty odsetek przysługuje przy tym wspólnikom niezależnie od tego czy spółka poniosła stratę, czy też wypracowała czysty zysk podlegający podziałowi pomiędzy wspólników.
Sam przepis regulujący prawo do żądania odsetek ma charakter dyspozytywny. Oznacza to, że wspólnicy prawo to mogą zupełnie wyłączyć, bądź zmienić zasady wypłacania odsetek. Może to mieć postać np. zwiększenia wysokości odsetek, ich zmniejszenia, czy też określenia po jakim upływie czasu wspólnikom roszczenie tego typu będzie przysługiwać. Kwestia regulacji tej materii w sposób właściwy i bezpieczny zarówno dla spółki i samych wspólników jest niestety bardzo często przez wspólników pomijana. Warto także pamiętać, że niejednokrotnie rekomendowanym z punktu widzenia biznesowego dla spółki wydaje się być wyłączenie tego uprawnienia, zwłaszcza w przypadku wkładów o dużej wartości oraz perspektywy możliwości braku osiągania zakładanego progu dochodów przez dłuższy okres czasu. W niektórych przypadkach roszczenia wspólników mogą bowiem wręcz doprowadzić do utraty płynności finansowej przez spółkę.
Oczywiście jak każde świadczenie ze strony spółki, także wypłata odsetek od udziału kapitałowego na rzecz wspólnika spółki jawnej, komandytowej bądź partnerskiej, rodzi określone skutki podatkowe w sferze podatku dochodowego. W tym wpisie skupimy się na skutkach dla podatników PIT.
Opodatkowanie odsetek od udziału kapitałowego po stronie wspólnika
Wspólnik z tytułu udziału w zysku spółki osobowej podlega opodatkowaniu proporcjonalnie do udziału w zysku spółki wynikającym z jej umowy. Przychody osiągnięte z tego tytułu zaliczane są do źródła przychodów jakim jest pozarolnicza działalność gospodarcza (art. 5b ust. 2 ustawy o PIT).
Oznacza to, że zysk wypłacony przez spółkę wspólnik może opodatkować stawką, jaką wybrał dla opodatkowania dochodów z pozarolniczej działalności gospodarczej, a więc progresywną skalą podatkową (18% i 32%) bądź podatkiem liniowym (19%).
W przypadku, gdy spółka wypłaci na rzecz wspólnika odsetki od udziału kapitałowego, kwalifikacja podatkowa tego typu zdarzenia jest jednak inna niż kwalifikacja podatkowa dochodu uzyskanego z tytułu udziału w zysku spółki. W takiej sytuacji organy uznają bowiem, że otrzymane przez wspólnika odsetki od udziału kapitałowego stanowią dla niego przychód nie ze źródła jakim jest działalność gospodarcza, lecz stanowią przychód z innych źródeł, czyli przychód określony w art. 10 ust. 9 ustawy o PIT.
Takie stanowisko fiskus wyraził m. in. w interpretacji indywidualnej Dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy z dnia z dnia 16 marca 2010 r., sygn. ITPB1/415-997a/09/TK, w której organ wskazał, że:
Wyliczenie w przepisie art. 20 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych innych źródeł, z których przychody podlegają opodatkowaniu, nie ma charakteru wyczerpującego, o czym świadczy przede wszystkim posłużenie się przez ustawodawcę terminem \”w szczególności\”. Skoro zatem katalog przychodów z innych źródeł ma charakter otwarty, to uprawnionym jest zaliczenie do niego także innych rodzajów przychodów, literalnie nie wymienionych w tym przepisie.
[…] Zatem mając na uwadze powyższe przepisy należy stwierdzić, iż przychody uzyskane przez wspólników z tytułu wypłaty odsetek od udziału kapitałowego spółki stanowią dla nich przychody z innych źródeł.
Podobne stanowisko fiskus wyraził także chociażby w piśmie Dyrektora Izby Skarbowej w Opolu z 16.08.2004 r. sygn. PF-II-005/15/GA/04.
Stanowisko powyższe podzieliło także Ministerstwo Finansów, czego wyrazem może być odpowiedź z dnia 24 września 2004 r. podsekretarza stanu w Ministerstwie Finansów – z upoważnienia ministra – na interpelację nr 8146 . W odpowiedzi przedstawiciel Ministerstwa Finansów wskazał wprost, że:
biorąc pod uwagę charakter udziału kapitałowego wspólnika spółki jawnej (pewna wartość księgowa wyrażona w złotych zapisana na koncie wspólnika w księgach spółki) oraz fakt, iż przepis art. 53 Kodeksu spółek handlowych jest względnie obowiązujący – należy uznać, że wypłacone odsetki od udziału kapitałowego wspólnika osoby fizycznej stanowią dla niego przychody z innych źródeł.
Przychód z tytułu odsetek od udziału kapitałowego – jak opodatkować?
W związku z faktem, że przychód z tytułu odsetek od udziału kapitałowego, w świetle obecnego podejścia organów, stanowi dla wspólnika przychód z innych źródeł, wyłączona pozostaje możliwość opodatkowania dochodu z tego tytułu podatkiem liniowym w stawce 19%. Podatkiem liniowym opodatkowany może zostać bowiem dochód z pozarolniczej działalności gospodarczej, nie zaś dochód kwalifikowany do innych źródeł (zob. art. 30c ust. 1 i nast. ustawy o PIT).
Oznacza to więc, że wspólnik otrzymujący odsetki od udziału kapitałowego, kwotę otrzymanych odsetek od udziału kapitałowego powinien wykazać wraz z innymi dochodami, w rocznym zeznaniu podatkowym, składanym do 30 kwietnia roku następującego po roku podatkowym. Odsetki opodatkowane będą w takim przypadku według progresywnej skali podatkowej, a więc stawką 18% do kwoty 85 528 zł oraz 32% ponad kwotę 85 528 zł.
Spółka wypłacająca odsetki od udziału kapitałowego będzie z kolei zobowiązana do sporządzenia i przekazania wspólnikowi oraz właściwemu organowi podatkowemu informacji PIT-8C, w której wykaże podlegającą opodatkowaniu wartość wypłaconych odsetek od udziału kapitałowego wspólnika, co wynika z art. 42a ust. 1 ustawy o PIT.
Wypłacone odsetki przez spółkę osobową nie mogą być przy tym zaliczone przez wspólników do kosztów uzyskania przychodów. Możliwość taką wyłączają bowiem wprost art. 23 ust. 1 pkt 9a ustawy o PIT oraz art. 16 ust. 1 pkt 13b ustawy o CIT.
Obecna kwalifikacja podatkowa wypłaty odsetek od udziału kapitałowego – wątpliwości
Obecne stanowisko i linia interpretacyjna organów pozostawia jednak pewną sferę wątpliwości i nie do końca przekonuje. Wątpliwości co do prawidłowości obecnego stanowiska organów wynikają między innymi z tego, że przychód rozpoznawany przez wspólnika z tytułu udziału w zysku spółki jawnej bądź komandytowej kwalifikowany powinien być zawsze przez wspólnika będącego podatnikiem PIT do źródła przychodów jakim jest działalność gospodarcza (zob. uchwała 7 sędziów NSA z dnia 20 maja 2013 r. II FPS 6/12 oraz wyrok NSA z dnia 11 września 2018 r.II FSK 2546/16 oraz art. 5b ust. 2 ustawy o PIT)
W przypadku natomiast otrzymania z tytułu uczestnictwa w spółce przychodu w związku z wypłatą odsetek od udziału kapitałowego, prawnopodatkowa kwalifikacja przebiega zupełnie w odmienny sposób. Dzieje się tak pomimo tego, że jest to świadczenie wynikające z tego samego stosunku prawnego, jakim jest stosunek spółki, mające jedynie inną podstawę prawną niż wypłata zysku, oraz obliczane w inny sposób. Nie bez znaczenia pozostaje także fakt, że prawo do wypłaty odsetek od udziału kapitałowego, podobnie jak roszczenie o wypłatę zysku po zakończonym roku obrotowym stanowi jedno z najistotniejszych praw majątkowych wspólnika wynikających z tożsamego stosunku prawnego, jakim jest stosunek spółki.
Słuszniejszym więc w świetle powyższego wydawałoby się przyjęcie, że także wypłata odsetek od udziału kapitałowego kwalifikowana powinna być do tego samego źródła co zysk wypłacany przez spółkę, a więc do źródła przychodów jakim jest pozarolnicza działalność gospodarcza. Z pewnością przyczyniłoby się to do ujednolicenia zasad rozliczeń przychodów osiąganych w ramach spółki. Stanowisko to niestety pozostaje jedynie postulatem, z kolei wspólnikom nie pozostaje nic innego, jak tylko zastosować się do obecnie utartego stanowiska, które nie do końca pod kątem podatkowym jest dla nich korzystne. Warto jednak pamiętać, że wspólnikom przysługują korzystniejsze pod kątem podatkowym metody pozyskania środków od spółki.
Potrzebujesz pomocy prawnej w swojej sprawie? Skorzystaj z formularza kontaktowego
każdej chwili będziesz mógł zrezygnować z otrzymywania newslettera.
Twoje dane osobowe pozyskane w efekcie skorzystania z formularza kontaktowego będą przetwarzane na zasadach określonych w polityce prywatności.
