Prokura jest rodzajem pełnomocnictwa, którego udzielić może wyłącznie przedsiębiorca podlegający wpisowi do rejestru. Prokurent jest więc pełnomocnikiem przedsiębiorcy, którego zakres umocowania wynika z właściwych przepisów, zaś zasady realizowania powierzonej funkcji najczęściej określa odrębna umowa zawarta z mocodawcą. Za pełnienie funkcji prokurent może otrzymywać także wynagrodzenie, którego wypłata rodzi określone skutki podatkowe. Opodatkowanie prokurenta będzie z kolei zależne od tego jaki stosunek prawny, z którego wynika wynagrodzenie łączy go z mocodawcą.
Opodatkowanie prokurenta
Zgodnie z art. 1091 Kodeksu cywilnego prokura jest pełnomocnictwem udzielonym przez przedsiębiorcę podlegającego obowiązkowi wpisu do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej albo do rejestru przedsiębiorców Krajowego Rejestru Sądowego. Pełnomocnictwo to obejmuje umocowanie do czynności sądowych i pozasądowych, jakie są związane z prowadzeniem przedsiębiorstwa.
Samo udzielenie prokury nie rodzi po stronie prokurenta zobowiązania do działania w imieniu i na rzecz przedsiębiorcy. Dla osiągnięcia tego skutku niezbędne jest zawarcie między przedsiębiorcą a prokurentem odrębnego stosunku prawnego. Z tego względu udzieleniu prokury bardzo często towarzyszy zawarcie umowy o pracę, umowy zlecenia, umowy agencyjnej bądź innej umowy kształtującej wzajemne prawa i obowiązki stron.
Tego rodzaju umowa najczęściej określa także zasady wynagradzania prokurenta, chociaż zasady te mogą zostać określone już na poziomie uchwały ustanawiającej prokurę. O tym jak wygląda opodatkowanie prokurenta w zależności od tego jaki stosunek łączy go ze spółkę przeczytasz poniżej.
Prokura rozliczana wyłącznie na podstawie uchwały wspólników
Często udzieleniu prokury nie towarzyszy zawarcie umowy. W takiej sytuacji wynagrodzenie prokurenta, o ile zostało przewidziane, określane jest już na poziomie uchwały ustanawiającej prokurę. W przypadku, gdy udzieleniu prokury nie będzie towarzyszyć zawarcie odrębnej umowy regulującej zasady wykonywania prokury oraz zasady rozliczania wynagrodzenia z tytułu pełnionej funkcji, wynagrodzenie pobierane przez prokurenta stanowić będzie dla niego przychód zaliczany do innych źródeł, czyli przychód, o którym mowa w art. 10 ust. 1 pkt 9 u.p.d.o.f.
W przypadku takiej kwalifikacji podatkowej wynagrodzenia, prokurent nie będzie zobowiązany do okresowego wpłacania zaliczek na podatek dochodowy. Przychód osiągnięty z tytułu pełnionej funkcji prokurenta opodatkowany zostanie dopiero na moment złożenia rocznego rozliczenia podatkowego. Dochód ten łączyć się będzie z innymi dochodami i podlegać będzie opodatkowaniu wg. skali podatkowej, tj. stawką 18% i stawką 32% od nadwyżki ponad kwotę 85 528 zł.
Taką kwalifikację przychodu potwierdzają liczne interpretacje indywidualne, m. in. interpretacja Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z 03.06.2016 r., sygn. IBPB-2-2/4511-311/16/JG, w której organ wskazał, że:
Odnosząc powyższe regulacje prawne na grunt omawianej sprawy stwierdzić należy, że skoro istotnie jak wskazuje Wnioskodawca, wynagrodzenie z tytułu pełnienia funkcji prokurenta w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością będzie otrzymywać wyłącznie na podstawie uchwały zarządu to oznacza, że jego wynagrodzenie jako prokurenta nie będzie stanowić przychodu ze stosunku pracy lecz będzie stanowić przychód z innych źródeł, o jakim mowa w art. 20 ust. 1 w związku z art. 10 ust. 1 pkt 9 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.
Podobną wykładnię zaprezentował także m. in. Dyrektor Izby Skarbowej w Bydgoszczy w interpretacjach z 21.04.2016 r. o sygn.ITPB4/4511-95/16/MS; sygn. ITPB4/4511-97/16/MK, sygn. ITPB4/4511-96/16/JG, Dyrektor Izby Skarbowej w Łodzi w interpretacji z 26.06.2015 r., sygn. IPTPB1/4511-231/15-2/KO; Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach w interpretacji z 20.12.2013, sygn. IBPBII/1/415-890/13/MCZ oraz Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu w interpretacji z 31.10.2013 r., ILPB2/415-756/13-2/ES
Prokura a działalność gospodarcza
Obecnie organy podatkowe konsekwentnie kwestionują dopuszczalność zaliczenia przychodów z tytułu pełnienia funkcji prokurenta do źródła przychodów jakim jest pozarolnicza działalność gospodarcza. Przychód ten powinien być w ocenie organów zaliczony do innych źródeł. Na kwalifikację przychodu do innych źródeł nie ma przy tym w ocenie organów wpływu fakt formalnego zawarcia z mocodawcą umowy cywilnoprawnej, nawet w ramach prowadzonej przez prokurenta działalności gospodarczej. Organy konsekwentnie podnoszą, że ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych kwalifikuje uzyskane w wyniku wykonywania prokury dochody do innego, niż działalność gospodarcza źródła przychodów.
Wobec tego, prokurent nie będzie uprawniony do zastosowania 19% liniowej stawki podatku możliwej do zastosowania w stosunku do przychodów z pozarolniczej działalności gospodarczej do przychodów z tytułu pełnienia funkcji prokurenta.
W taki sposób o rozliczeniu przychodu z tytułu pełnionej funkcji prokurenta w przypadku prowadzenia działalności gospodarczej wypowiedział się m. in. Dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach w interpretacji z 30.07.2014 r., sygn. IBPBI/1/415-483/14/AB, w której organ stwierdził, że:
[…] brak jest tym samym podstaw prawnych do zaliczenia uzyskiwanego z tytułu prokury świadczenia pieniężnego do źródła jakim jest pozarolnicza działalność gospodarcza. Na powyższą kwalifikację nie ma przy tym wpływu fakt formalnego zawarcia z mocodawcą umowy cywilnoprawnej, nawet w ramach prowadzonej przez Wnioskodawcę działalności gospodarczej, bowiem ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych kwalifikuje uzyskane w wyniku wykonywania prokury dochody do innego, niż działalność gospodarcza źródła przychodów.
Podobnie organy przyjęły w interpretacjach Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z 23.05.2012 r., IBPBI/1/415-170/12/AB oraz z 30.07.2014 r.; IBPBI/1/415-483/14/AB.
Fakt tego rodzaju kwalifikacji przychodów z tytułu pełnienia funkcji przez prokurenta nie oznacza, że prokurenta nie mogą ze spółką łączyć określone stosunku wynikające z prowadzonej przez prokurenta działalności gospodarczej, które prokurent rozliczać będzie jako przychód z działalności gospodarczej. Potwierdza to m. in. interpretacja Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 03.07.2018 r., 0113-KDIPT2-1.4011.253.2018.2.DJD, w której organ przychylił się do stanowiska Wnioskodawcy prezentowanego w przedstawionym przez niego stanie faktycznym, twierdzącego że:
[…] wynagrodzenie, które otrzyma, jeśli zostanie powołany na prokurenta Spółki, w żaden sposób nie wpływa na możliwość dalszego stosowania liniowej formy opodatkowania dla dochodów osiąganych z zawartej ze Spółką umowy o świadczenie usług, która jest przez Niego wykonywana w ramach jednoosobowej działalności gospodarczej.
Prokura a działalność gospodarcza – wyrok II FSK 1491/13
Na temat wynagrodzenia prokurenta świadczącego równocześnie usługi w ramach działalności gospodarczej wypowiedział się także Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 21.08.2015 r., sygn. II FSK 1491/13.
W wyroku tym sąd zanegował możliwość kwalifikacji wynagrodzenia otrzymywanego przez prokurenta do źródła jakim jest pozarolnicza działalność. Sąd przy tym podkreślił, że to ze stosunku towarzyszącego prokurze wynikać powinna odpowiednia kwalifikacja przychodu, a nie z samego faktu udzielenia prokury.
Sąd wskazał także, co bardzo istotne, że stan faktyczny będący przedmiotem rozstrzygnięcia nie został ustalony w sposób wyczerpujący, co z kolei powoduje, że nie można tak na prawdę wysnuć konkretnych wniosków w zakresie tego orzeczenia. Co ciekawe, Wojewódzki Sąd Administracyjny w pierwszej instancji potwierdził możliwość kwalifikacji przychodów uzyskiwanych przez prokurenta, który pełni swą funkcję w oparciu na działalność gospodarczą do przychodów z działalności gospodarczej.
Prokura a umowa o pracę
Prokurenta ze spółką może łączyć umowa o pracę, z tytułu której otrzymywane wynagrodzenie kwalifikowane będzie przez prokurenta do źródła przychodów jakim jest stosunek pracy w rozumieniu art. 10 ust. 1 pkt 1 u.p.d.o.f. w zw. z art. 12 u.p.d.o.f.
Przychód będzie tak kwalifikowany, o ile umowa o pracę swoim zakresem obejmować będzie wykonanie czynności związanych z prokurą oraz otrzymywane z tego tytułu wynagrodzenie. W przypadku, gdy umowa o pracę w tym zakresie nie będzie zawierać tego rodzaju postanowień, uzyskiwane wynagrodzenie z tytułu pełnienia funkcji prokurenta zaliczone powinno zostać do innych źródeł.
Taką interpretację przepisów zaprezentował m. in. Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu w interpretacji z 2 stycznia 2012 r., ILPB1/415-1195/11-2/AMN, w której stwierdził, że:
[…] tytułem do wypłaty świadczenia pieniężnego prokurentowi jest wyłącznie uchwała zarządu Spółki. To oznacza, że przychodu z tytułu wykonywania prokury nie można zaliczyć do przychodu ze stosunku pracy, bowiem prokura nie jest wykonywana na podstawie umowy o pracę.
Podobny pogląd zaprezentowany został w interpretacjach Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z 3 lutego 2010 r., sygn. IBPBII/1/415-946/09/ŚS, Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z 2 lutego 2010 r., sygn. IBPBII/1/415-1010/09/ŚS, Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z 28 stycznia 2010 r., sygn. IBPBII/1/415-881/09/AŻ oraz Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu z 25 stycznia 2010 r., sygn. ILPB1/415-1201/09-4/AMN.
Prokurent a umowa zlecenie
Niejednokrotnie udzielonej prokurze towarzyszyć może zawarcie umowy zlecenia, która regulować będzie łączący prokurenta z mocodawcą stosunek. W przypadku, gdy prokurenta z mocodawcą łączy umowa zlecenia, która jest także podstawą wypłaty wynagrodzenia, przychód osiągany przez prokurenta z tytułu realizacji umowy zaliczony powinien zostać do źródła jakim jest dochód z działalności wykonywanej osobiście (art. 13 pkt 8 u.p.d.o.f.).
Taką kwalifikację przychodu potwierdził m. in. Dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu w interpretacji z 11 lipca 2012 r., sygn. ILPB2/415-382/12-2/JK, w której organ przychylił się do poniższego stanowiska wnioskodawcy:
[…] stwierdzić należy, iż skoro wewnętrzne stosunki każdej z prokur uregulowane zostaną w oparciu o Umowy Zlecenia zawarte z Prokurentami, podatkowo-prawna kwalifikacja przychodu uzyskiwanego przez Prokurentów z tytułu pełnienia ww. funkcji, w ocenie Wnioskodawcy, odbywać się powinna w oparciu o art. 13 pkt 8 ustawy o PIT, tj. w oparciu o źródło jakim jest dochód z działalności wykonywanej osobiście na podstawie umowy zlecenia.
Potrzebujesz pomocy prawnej w swojej sprawie? Skorzystaj z formularza kontaktowego
każdej chwili będziesz mógł zrezygnować z otrzymywania newslettera.
Twoje dane osobowe pozyskane w efekcie skorzystania z formularza kontaktowego będą przetwarzane na zasadach określonych w polityce prywatności.
