Od 1 stycznia 2019 r. w istotnym stopniu zmianie uległy przepisy dotyczące dokumentacji cen transferowych. Zdecydowanie dobrą wiadomością dla podatników jest wprowadzenie szerokiego katalogu zwolnień z obowiązku dokumentacyjnego, co pozwoli znacznej części krajowych podmiotów uniknąć konieczności przygotowania dokumentacji TP. Ta część podatników, która nie będzie mogła skorzystać ze zwolnień powinna pamiętać, o tym, aby w treści swojej dokumentacji podatkowej uwzględnić elementy wynikające ze zmian. W szczególności warto zwrócić uwagę na zmiany w zakresie dokumentacji local file, która wymagać będzie obecnie obowiązkowej analizy porównawczej bądź analizy zgodności.

Local file – zmiany od 2019 r.

Znowelizowane przepisy zakładają, że dokumentacja lokalna cen transferowych (local file) jest sporządzana dla transakcji kontrolowanej o charakterze jednorodnym, której wartość, pomniejszona o podatek od towarów i usług, przekracza w roku obrotowym następujące progi dokumentacyjne:

  1. 10 000 000 zł – w przypadku transakcji towarowej;
  2. 10 000 000 zł – w przypadku transakcji finansowej;
  3. 2 000 000 zł – w przypadku transakcji usługowej;
  4. 2 000 000 zł – w przypadku innej transakcji niż określona wyżej.

Przepisy określają przy tym szczegółowo kryteria oceny jednorodności transakcji, a także zasady określania wartości transakcji w odniesieniu do każdego z jej rodzajów.

Oznacza to, że ustawodawca odstąpił od dotychczasowego dwustopniowego sposobu ustalania obowiązku dokumentacyjnego. W świetle obowiązujących do końca 2018 r. zasad, objęcie obowiązkiem dokumentacyjnym następowało w przypadku przekroczenia dwóch progów, tj.:

  1. przekroczenia progu rachunkowego (przychody lub koszty podatnika przekroczyły w poprzedzającym roku podatkowym równowartość 2.000.000 euro), oraz
  2. przekroczenia progu wartości transakcji (zasadniczo 50 000 euro, przy czym próg zwiększał się w zależności od poziomu przychodów podatnika).

W świetle nowej regulacji obowiązek dokumentacyjny uzależniony został więc wyłącznie od kryterium wartości transakcji. Próg wartości transakcji został także w znaczny sposób podwyższony, w stosunku do poprzednio obowiązującego. W efekcie mniejsza liczba podatników zobowiązana będzie do sporządzenia dokumentacji podatkowej.

Odrębna regulacja poświęcona została także obowiązkowi dokumentacyjnemu nałożonemu na podatników, którzy dokonują transakcji bądź zawierających umowę, w tym umowę spółki z podmiotem z terytorium bądź kraju stosującego szkodliwą konkurencję podatkową

Local file za 2019 r. – obowiązkowa analiza porównawcza albo analiza zgodności

Szczególnie istotną zmianą, na którą należy zwrócić uwagę jest wprowadzenie obowiązku przygotowania analiz porównawczych (analiz benchmarkingowych) dla wszystkich transakcji przekraczających ustawowe progi i podlegających obowiązkowi dokumentacyjnemu. Oznacza to, że każda dokumentacja local file powinna w świetle nowej regulacji obowiązkowo zawierać także analizę porównawczą.

Dla przypomnienia, w poprzednim stanie prawnym, analiza taka w ramach local file była wymagana od podatników, których przychody lub koszty w roku poprzedzającym rok podatkowy przekroczyły 10.000.000 EUR. Aktualnie, benchmark powinien być elementem każdego local file, niezależnie od progu przychodów lub kosztów podatnika.

W związku z wprowadzeniem obowiązku przygotowania analizy porównawczej na podatników nałożony został także obowiązek odniesienia wyników z analizy do ceny transferowej wynikającej z transakcji. W przypadku, gdy pojawią się różnice bądź odchylenia, koniecznym będzie ich uzasadnienie. Oznacza to więc, że przygotowanie local file w oparciu o nowe przepisy będzie bardziej złożone i wymagać będzie większego zaangażowania ze strony podatników. W świetle zmian niewystarczająca okazać może się więc wyłącznie prosta aktualizacja dokumentacji za lata ubiegłe.

Przepisy wskazują przy tym także, że w przypadku gdy sporządzenie analizy porównawczej nie jest właściwe w świetle danej metody weryfikacji cen transferowych lub nie jest możliwe przy zachowaniu należytej staranności, podatnik zobowiązany jest do przygotowania w jej miejsce analizy wykazującej zgodność warunków, na jakich została zawarta transakcja kontrolowana, z warunkami, jakie ustaliłyby podmioty niepowiązane, czyli tzw. analizy zgodności.

Szczegółowy zakres informacji, jakie powinna zawierać lokalna dokumentacja cen transferowych, w tym analiza porównawcza, a także analiza zgodności regulują kolejno:

  1. w zakresie CIT – rozporządzenie Ministra Finansów z 21.12.2018 r. w sprawie dokumentacji cen transferowych w zakresie podatku dochodowego od osób prawnych (Dz.U. poz. 2479) – link;
  2. w zakresie PIT – rozporządzenie Ministra Finansów z 21.12.2018 r. w sprawie dokumentacji cen transferowych w zakresie podatku dochodowego od osób fizycznych (Dz.U. poz. 2509) – link.

Elementy analizy porównawczej do local file

Ogłoszone rozporządzenia Ministra Finansów określają jakie elementy powinna zawierać analiza porównawcza stanowiąca element local file za 2019 r. Zgodnie z rozporządzeniem w analizie powinno znaleźć się:

  1. wskazanie metody, zastosowanej do weryfikacji ceny transferowej, wraz ze zwięzłym uzasadnieniem wyboru,
  2. wskazanie strony lub transakcji podlegającej badaniu w ramach analizy cen transferowych, jeżeli wynika to ze wskazanej metody, wraz z uzasadnieniem wyboru
  3. opis analizy porównawczej, przeprowadzonej z wykorzystaniem wybranej metody, zawierający:
    • opis procesu wyszukiwania i doboru danych oraz wskazanie źródeł tych danych, wraz z uzasadnieniem doboru kryteriów wyszukiwania oraz istotnych założeń przyjętych na potrzeby dokonania tej analizy;
    • dane porównawcze przedstawione w postaci elektronicznej umożliwiającej ich edycję, grupowanie, sortowanie i przeprowadzanie weryfikacji wykonanych obliczeń, w tym wskaźniki finansowe, przyjęte oraz odrzucone w ramach tej analizy, wraz z ich opisem, odnoszące się do transakcji zawieranych przez podmiot powiązany z podmiotem niepowiązanym (dane wewnętrzne) albo zawieranych pomiędzy podmiotami niepowiązanymi (dane zewnętrzne), jeżeli są dostępne;
    • uzasadnienie powodów przyjęcia do tej analizy danych z wielu lat lub z jednego roku;
    • uzasadnienie wyboru wskaźnika finansowego przyjętego do tej analizy, jeżeli został zastosowany;
    • opis korekty porównywalności wraz z uzasadnieniem, jeżeli została zastosowana;
    • wskazanie wyznaczonego w wyniku tej analizy punktu lub przedziału wraz z opisem miar statystycznych, jeżeli zostały zastosowane.

Jak zostało już wskazane, w przypadku, gdy podatnik nie sporządza analizy porównawczej, zobowiązany jest do przygotowania analizy zgodności. Ta z kolei powinna zgodnie z rozporządzeniem obejmować:

  1. opis analizy zgodności, jeżeli nie jest sporządzany opis analizy porównawczej, przy czym w przypadku wskazania wybranej metody stanowiącej technikę wyceny opis tej analizy powinien zawierać:
    • uzasadnienie wyboru zastosowanej techniki wyceny;opis źródeł danych wykorzystanych do wyceny,
    • opis oraz uzasadnienie założeń przyjętych do wyceny, w szczególności założeń do wskaźników stosowanych w wycenie oraz opis sposobu kalkulacji tych wskaźników;
    • opis oraz uzasadnienie założeń przyjętych do prognoz, opis źródła wykorzystanych danych oraz wskazanie celu prognozy – w przypadku gdy zastosowanie techniki wyceny wymaga zastosowania prognozy;
    • analizę wrażliwości wskazującą wpływ zmian poszczególnych założeń na wynik wyceny;
  2. odniesienie ceny transferowej do wyniku analiz, wraz z uzasadnieniem odchyleń, jeżeli wystąpiły

Zwolnienie określonych transakcji z obowiązku przygotowania analizy porównawczej (safe harbours)

Nowe przepisy przewidują, że w odniesieniu do określonych transakcji, zastosowanie uproszczonych zasad rozliczeń, określonych w przepisach, skutkuje uznaniem ceny (lub jej elementu) w transakcji z podmiotem powiązanym za rynkową. W efekcie tego, organ podatkowy odstępuje od określenia dochodu lub straty podatnika w tym zakresie. Jest to tzw. mechanizm bezpiecznej przystani (tzw. safe harbour) i ma on zastosowanie do transakcji pożyczek oraz usług o niskiej wartości dodanej. Szczegóły w tym zakresie określa ustawa, włącznie z przesłankami pozwalającymi na skorzystanie z mechanizmu.

W przypadku transakcji objętych mechanizmem safe harbour podatnicy mogą skorzystać ze zwolnienia z obowiązku przygotowania analizy porównawczej bądź analizy zgodności. Co istotne, mechanizm safe harbour nie zwalnia z obowiązku przygotowania samej dokumentacji, lecz wyłącznie z pewnych jej elementów.

Dokumentacja cen transferowych za 2019 r. – przepisy przejściowe

Zasadniczo nowa regulacja znajduje zastosowanie do dokumentacji podatkowej sporządzanej za rok 2019, a więc dokumentacji do transakcji, które miały miejsce w roku 2019. Oznacza to, że podatnicy przygotowujący dokumentację za rok 2018 opierać się powinni zasadniczo na dotychczasowej regulacji dotyczącej cen transferowy, czyli regulacji obowiązującej do 31 grudnia 2018 r.

Ustawodawca dał jednak możliwość podatnikom skorzystania z nowej regulacji, a więc przepisów obowiązujących od 1 stycznia 2019 r., także w odniesieniu do dokumentacji za rok 2018. W takim przypadku na podstawie autonomicznej decyzji podatnika może on zmienić reżim prawny właściwy dla ciążącego na nim obowiązku dokumentacyjnego. Chcąc skorzystać z możliwości przygotowania dokumentacji na podstawie nowych przepisów podatnik nie musi składać żadnego oświadczenia czy informacji dotyczącej podjętej decyzji, Wystarczającym będzie uwzględnienie takiej informacji w przygotowanej dokumentacji.

Dokonując wyboru nowego reżimu warto jednak pamiętać o tym, ze nie uprawni on do skorzystania ze wszystkich uproszczeń związanych z nowymi przepisami. Skorzystanie z nowego reżimu prawnego w odniesieniu do dokumentacji za 2018 r. nie obejmie mechanizmu safe harbour, który zgodnie z przepisami przejściowymi możliwy będzie do zastosowania przez podatników dopiero w odniesieniu do dokumentacji przygotowywanej za 2019 r.

Adam Żądło radca prawny

Potrzebujesz pomocy prawnej w swojej sprawie? Skorzystaj z formularza kontaktowego

     każdej chwili będziesz mógł zrezygnować z otrzymywania newslettera.

    Twoje dane osobowe pozyskane w efekcie skorzystania z formularza kontaktowego będą przetwarzane na zasadach określonych w polityce prywatności.