Podatnicy korzystający z modelu opodatkowania ryczałtem od dochodów spółek, czyli tzw. estońskim CIT, stoją przed wyzwaniem ustalania, czy wybrane zdarzenia, które występują w ich działalności gospodarczej, a które mają wpływ na wynik finansowy, skutkują obowiązkiem wykazania dochodu do opodatkowania w związku z ich rozpoznawaniem w księgach. Wynika to m. in. z konieczności identyfikacji tzw. wydatków niezwiązanych z działalnością gospodarczą, które jako jedna z kategorii zdarzeń określonych ustawą podlega opodatkowaniu na gruncie reżimu estońskiego CIT. W tym wpisie przedstawimy podejście organów do kwestii dotyczącej niedoborów magazynowych u podatnika estońskiego CIT i wskażemy czy niedobory magazynowe są opodatkowane estońskim CIT.
Niedobory magazynowe i różnice inwentaryzacyjne u podatnika estońskiego CIT
Podatnicy korzystający z modelu opodatkowania estońskim CIT, jako podmioty zobowiązane do prowadzenia ksiąg rachunkowych i stosowania ustawy z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości, obowiązani są do przeprowadzania inwentaryzacji, tj. ustalania rzeczywistego stanu towarów wykazywanych w księgach rachunkowych na oznaczony dzień oraz porównanie go ze stanem księgowym. W przypadku ustalenia nadwyżki lub niedoboru towarów, a więc różnic inwentaryzacyjnych, podatnik zobowiązany jest do ich odpowiedniego rozliczenia w ramach prowadzonych ksiąg rachunkowych, co wpływa bezpośrednio na wynik finansowy jednostki, a więc nie pozostaje bez znaczenia z perspektywy podstawy opodatkowania w estońskim CIT.
Zdarzenie takie wymaga więc oceny z perspektywy skutków podatkowych na gruncie ryczałtu od dochodów spółek, a to ze względu na fakt, że jedną z kategorii dochodu do opodatkowania u podatnika estońskiego CIT są tzw. wydatki nie związane z działalnością gospodarczą (art. 24m ust. 1 pkt 3 ustawy o CIT).
W przypadku, gdy podatnik zaksięguje operację gospodarczą obciążającą wynik finansowy, która w świetle przepisów kwalifikowana może być jako wydatek niezwiązany z działalnością gospodarczą, podatnik obowiązany jest do wykazania dochodu, którego podstawę opodatkowania ustala się zgodnie z art. 28n ust. 1 pkt 3 ustawy o CIT.
Czy niedobory magazynowe i różnice inwentaryzacyjne to dochód z tytułu wydatków niezwiązanych z działalnością gospodarczą?
Przepisy ustawy o CIT nie definiują pojęcia „wydatków niezwiązanych z działalnością gospodarczą. Jak wskazał Minister Finansów w Przewodniku do Ryczałtu od dochodów spółek z dn. 23 grudnia 2021 r. (link) sposób kwalifikacji tego dochodu uzależniony jest od indywidualnego stanu faktycznego, w jakim pozostaje spółka. Nie inaczej jest w przypadku kategorii wydatków jakimi są niedobory magazynowe występujące u podatnika CIT – każdy stan faktyczny wymaga indywidualnej oceny, gdyż powody wystąpienia niedoborów w każdym przypadku mogą być inne.
Przy analizie zagadnienia pod kątem podejście do sprawy przez organy podatkowe pomocne mogą być wydawane indywidualne interpretacje przepisów prawa podatkowego – Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej wskazał w kilku z nich, na jakie okoliczności należy zwracać uwagę przy ocenie czy niedobory magazynowe to dochód z tytułu wydatków niezwiązanych z działalnością gospodarczą.
W dotychczas wydawanych interpretacjach (interpretacja z dnia 31 stycznia 2023 r., Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej, sygn. 0114-KDIP2-2.4010.231.2022.1.AP, interpretacja z dnia 4 grudnia 2023 r. Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej 0111-KDIB1-3.4010.605.2023.1.MBD), w odniesieniu do przedstawionego opisu stanu faktycznego, organ zajął korzystne dla podatników stanowisko. Wynika z niego, że niedobory magazynowe i różnice inwentaryzacyjne nie stanowią wydatków niezwiązanych z działalnością gospodarczą, jeśli fakt ich występowania wynika z całokształtu okoliczności wskazujących na normalny związek z działalnością.
W ostatniej z interpretacji organ wskazał, że:
Z powyższych względów, jeżeli analiza okoliczności powstania niedoborów magazynowych, całokształtu działalności prowadzonej przez podatnika oraz działań podjętych przez niego w celu zabezpieczenia się przed powstawaniem niedoborów, prowadzi do wniosku, że powstające niedobory magazynowe:
– są zdarzeniem losowym,
– powstają w trakcie normalnego i racjonalnego działania Spółki,
– są niezależne od jej woli,
– są niezawinione przez Spółkę,
– nie wynikają z braku dochowania przez Spółkę należytej staranności,
nie można traktować ich jako wydatków niezwiązanych z działalnością gospodarczą.
Tym samym, stanowisko Wnioskodawcy w zakresie ustalenia, czy w przedstawionym zdarzeniu przyszłym ponoszone przez Spółkę koszty niedoborów magazynowych stanowią wydatki niezwiązane z działalnością gospodarczą, o których mowa w art. 28m ust. 1 pkt 3 ustawy o CIT i podlegają opodatkowaniu ryczałtem od dochodów spółek, należy uznać za prawidłowe.
Oznacza to, że sam fakt wystąpienia niedoboru u podatnika estońskiego CIT nie obliguje do wykazania dochodu z tytułu wydatków niezwiązanych z działalnością gospodarczą. Konieczne jest jednak każdorazowe przeanalizowanie przyczyn wystąpienia niedoboru i różnic inwentaryzacyjnych z perspektywy przesłanek, na które uwagę zwrócił organ.
Jeśli niedobór wynikać będzie ze zdarzeń losowych, niezależnych od woli podatnika, przez niego niezawiniony, a także związany będzie z normalnym i racjonalnym działaniem podatnika, a zarazem nie będzie wynikać z braku dochowania należytej staranności, możliwym będzie przyjęcie, że nie będzie on obligować do wykazania dochodu z tytułu poniesienia wydatku niezwiązanego z działalnością gospodarczą.
Na co zwrócić uwagę pod kątem niedoborów w estońskim CIT?
Ustalenie czy niedobór magazynowy podlega opodatkowaniu estońskim CIT wymaga każdorazowej indywidualnej oceny. Niedobory magazynowe są zdarzeniami, które występują powszechnie w ramach działalności gospodarczej, więc ich występowanie nie powinno w każdym przypadku być kwalifikowane jako wydarzenie nie związane z działalnością gospodarczą. Niedobory wynikać mogą z szeregu różnych przyczyn (np. kradzież, zgubienie, ubytek naturalny, nieprawidłowe magazynowanie, błędy w dokumentacji, zniszczenie w transporcie itp.), z których każda może podlegać innej kwalifikacji – inaczej potencjalnie oceniany może być niedobór wynikający np. z zawinionego zniszczenia towaru (magazynowanie z naruszeniem podstawowych zasad dotyczących przechowywania danego towaru), a inaczej niedobór wynikający ze zniszczenia towaru z przyczyn zbyt długiego okresu magazynowania, który związany jest z brakiem popytu.
Wydawane interpretacje indywidualne wskazują na podejście organów do zagadnienia w sposób w pewnym stopniu zbliżony do oceny skutków wystąpienia niedoborów na gruncie ogólnych zasad podatku dochodowego (obowiązek wyłączenia z kosztów uzyskania przychodu wydatków na towary objęte niedoborem) i podatku od towarów i usług (obowiązek skorygowania podatku naliczonego od towarów objętych niedoborem). Linia interpretacyjna w tym zakresie może być więc pomocna przy ustaleniu skutków niedoboru u podatnika ryczałtu i może pozwolić ustalić czy niedobór magazynowy podlega opodatkowaniu estońskim CIT w danym przypadku.
Końcowo zwrócić należy uwagę, że przytoczone interpretacje są co prawda korzystne dla wnioskujących (i chronią wyłącznie wnioskujących), natomiast wywołują skutki prawnopodatkowe tylko wtedy, gdy rzeczywisty stan faktyczny sprawy będącej przedmiotem interpretacji pokrywał się będzie ze stanem faktycznym (opisem zdarzenia przyszłego) podanym przez wnioskodawcę w złożonym wniosku. W przypadku zmiany któregokolwiek elementu przedstawionego we wniosku opisu sprawy, udzielona odpowiedź traci swoją aktualność.
W tym kontekście warto zwrócić uwagę, że w obu interpretacjach to wnioskodawca oświadczył, że niedobory spełniają wszystkie przesłanki, które zdaniem organu przesądzają o tym, że nie podlegają one opodatkowaniu, co w efekcie nie wyłącza możliwości, że organ w toku indywidualnej kontroli dokona innych ustaleń.
Podatnicy mający więc wątpliwości co do występujących u nich różnic i stojący przed wyzwaniem ustalenia czy niedobór magazynowy podlega opodatkowaniu estońskim CIT jako dochód z tytułu wydatków niezwiązanych z działalnością gospodarczą powinni więc dokładnie ustalić wszystkie okoliczności sprawy, które występują w ich konkretnym przypadku. W razie wątpliwości możliwe jest wystąpienie z wnioskiem o wydanie interpretacji przez Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej we własnej sprawie, przy czym zadbać w tym zakresie należy o precyzyjny opis stanu faktycznego – jego uboga wersja opierająca się na uproszczeniach lub założeniach może skutkować otrzymaniem pozytywnej interpretacji, która jednak na etapie kontroli może zostać przez organ podważona.
Potrzebujesz pomocy prawnej w swojej sprawie? Skorzystaj z formularza kontaktowego
każdej chwili będziesz mógł zrezygnować z otrzymywania newslettera.
Twoje dane osobowe pozyskane w efekcie skorzystania z formularza kontaktowego będą przetwarzane na zasadach określonych w polityce prywatności.
