Ulga na badania i rozwój pomimo, że jest rozwiązaniem stosunkowo nowym, z roku na rok budzi coraz większe zainteresowanie przedsiębiorców, zyskując także na znaczeniu. Świadczy o tym chociażby sukcesywne zwiększanie przez ustawodawcę wysokości odliczenia dopuszczalnego w ramach stosowania ulgi oraz rozszerzanie katalogu kosztów możliwych do rozliczenia. Organy podatkowe wydają także coraz więcej interpretacji, których przedmiotem są przepisy dotyczące ulgi, co pozwala z kolei łatwiej ocenić w jakich przypadkach ulga może mieć zastosowanie. Warto więc dowiedzieć się, czym jest ulga B+R, jak działa, oraz jakie mogą być z niej korzyści.

Czym jest ulga na badania i rozwój?

Ulga na badania i rozwój stanowi zachętę podatkową, która ma na celu wsparcie podmiotów, którze prowadzą działalność badawczą, bądź w ramach działalności prowadzą prace rozwojowe.

Ulga B+R sprowadza się do przyznania podatnikom prawa do dwukrotnego uwzględnienia pewnych kategorii wydatków, określanych jako koszty kwalifikowane, przy kalkulacji podatku dochodowego.

Dwukrotne uwzględnienie wydatków przy kalkulacji podatku dochodowego polega na tym, że:

  1. podatnik po raz pierwszy pewne kategorie wydatków zalicza do kosztów uzyskania przychodów na zasadach ogólnych,
  2. następnie, jeśli wydatki mogą zostać uznane za tzw. koszt kwalifikowany, to są odliczane po raz kolejny, tym razem od dochodu wykazywanego w zeznaniu rocznym.

W ten sposób ustawodawca wprowadził do ustaw podatkowych mechanizm, który pozwala w efektywny sposób obniżyć podstawę opodatkowania, a więc zmniejszyć podatek do zapłaty. Istotne pod tym kątem dla podatnika pozostaje więc odpowiednie kwalifikowanie pewnych kategorii wydatków i właściwe ich rozliczanie.

Kto może skorzystać z ulgi na badania i rozwój?

Ulga na badania i rozwój dotyczy podatników zarówno PIT jak i CIT. W stosunku do podatników PIT właściwymi przepisami są art. 26e – 26g ustawy o PIT, zaś w przypadku podatników CIT przepisy art. 18d – 18e ustawy o PIT. Ulga B+R przysługuje zgodnie z przepisami podatnikom, którzy prowadzą działalność badawczo-rozwojową, definiowaną przez obie ustawy podatkowe jako:

,,działalność twórczą obejmującą badania naukowe lub prace rozwojowe, podejmowaną w sposób systematyczny w celu zwiększenia zasobów wiedzy oraz wykorzystania zasobów wiedzy do tworzenia nowych zastosowań’’ – art. 5a pkt 38 ustawy o PIT oraz art. 4a pkt 26 ustawy o CIT”

Definicja działalności badawczo-rozwojowej jest więc szeroka, a co za tym idzie umożliwia uznanie za działalność-badawczo rozwojową obszernego katalogu czynności i zdarzeń występujących w ramach przedsiębiorstwa, czego sami podatnicy często nie są świadomi. Całkowicie błędne jest założenie, że działalność ta przysługuje tylko w przypadku, gdy przedsiębiorca prowadzi działalność wyłącznie w sektorze innowacji. Ulga B+R może zostać wykorzystana zarówno przez przedsiębiorcę prowadzącego działalność IT, jak i przez producenta wyrobów mleczarskich, innymi słowy może być wykorzystana w praktycznie każdej branży, o ile w ramach działalności występują pewne prace bądź badania.

Warto także pamiętać, że dla skorzystania z ulgi nie jest istotny rozmiar podatnika – przepisy dotyczą zarówno mikro jak i dużych przedsiębiorców. Dla możliwości skorzystania z ulgi B+R bez znaczenia pozostaje także wysokość wydatków ponoszonych na badania naukowe lub prace rozwojowe. O ile takie występują w ramach przedsiębiorstwa, prawo do skorzystania z ulgi może przysługiwać nawet w stosunku do niskich kwot wydatków.

Co stanowią badania naukowe i prace rozwojowe uprawniające do ulgi B+R?

Obie ustawy definiują szczegółowo co należy rozumieć przez badania naukowe oraz prace rozwojowe. Właściwe w tym zakresie przepisy to art. 5a pkt 39 i 40 ustawy o PIT oraz art. 4a pkt 27 i 28 ustawy o CIT, które formułują definicje powyższych pojęć.

Warto podkreślić, że duża część przedsiębiorców z wysokim stopniem prawdopodobieństwa w ramach swojej działalności prowadzi w jakimś stopniu prace rozwojowe. Za prace rozwojowe uznawane jest bowiem nabywanie, łączenie, kształtowanie i wykorzystywanie dostępnej aktualnie wiedzy i umiejętności, w tym w zakresie narzędzi informatycznych lub oprogramowania, do planowania produkcji oraz projektowania i tworzenia zmienionych, ulepszonych lub nowych produktów, procesów lub usług, z wyłączeniem działalności obejmującej rutynowe i okresowe zmiany wprowadzane do nich, nawet jeżeli takie zmiany mają charakter ulepszeń.

Oznacza to, że za badania rozwojowe w określonych przypadkach uznane mogą zostać m. in.:

  1. praca nad nowymi rozwiązaniami produkcyjnymi;
  2. praca nad procesami mającymi usprawnić produkcję bądź zmierzającymi do udoskonalenia produktów;
  3. praca nad nowymi produktami bądź nad modyfikacją dotychczasowych produktów bądź usług;
  4. opracowywanie prototypów;
  5. badania mające na celu zwiększenie funkcjonalności produktów bądź uzyskanie lepszych cech.

Do katalogu badań rozwojowych, oprócz powyższych przykładów, mogą zostać zaliczone także inne działania podatników, o ile spełniają przesłanki wynikające z ustawy. Także charakter procesu zachodzącego u danego podatnika determinuje, czy wydatki z nim związane mogą kwalifikować się do ulgi badawczo-rozwojowej.

Jakie wydatki mogą być objęte ulgą B+R?

Ustawy określają wprost jakie kategorie wydatków mogą zostać uznane za tzw. koszty kwalifikowane. W przypadku, gdy dany wydatek stanowi koszt kwalifikowany, mikro, mali, średni oraz duzi przedsiębiorcy są uprawnieni do odliczenia 100% wysokości tego wydatku od dochodu. Oznacza to, że podatnik na każde 1000 zł swojego wydatku, przy stawce 19% podatku, może zyskać podatek niższy o 190 zł. Wskazany próg 100% wartości wydatku obowiązuje od stosunkowo niedawno, gdyż dopiero począwszy od 1 stycznia 2018 r.

W przypadku posiadania statusu centrum badawczo-rozwojowego próg ten wynosi aż 150% wysokości wydatków, co oznacza, że podatnik na każde 1000 zł swojego wydatku może w takiej sytuacji osiągnąć oszczędność podatkową na poziomie 285 zł.

Zgodnie z przepisami, do kosztów kwalifikowanych, rozliczanych w ramach ulgi badawczo-rozwojowej, zaliczane są:

  1. Wydatki na nabycie materiałów i surowców bezpośrednio związanych z prowadzoną działalnością  badawczo-rozwojową. Wydatki na nabycie niebędącego środkami trwałymi sprzętu specjalistycznego, w szczególności naczyń i przyborów laboratoryjnych oraz urządzeń pomiarowych
    ;
  2. Płace i składki pracowników, wydatki na usługi wynikające z umów o dzieło lub zlecenia, w części w jakiej czas przeznaczony na realizację B+R pozostaje w ogólnym czasie pracy pracownika lub w czasie przeznaczonym na wykonanie usługi
    ;
  3. Wydatki na ekspertyzy, opinie, usługi doradcze i usługi równorzędne, świadczone lub wykonywane na podstawie umowy przez jednostkę naukową, a także nabycie od takiej jednostki wyników badań naukowych
    ;
  4. Wydatki na odpłatne korzystanie z aparatury naukowo-badawczej wykorzystywanej wyłącznie w prowadzonej działalności badawczo-rozwojowej
    ;
  5. Odpisy amortyzacyjne od środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych wykorzystywanych w prowadzonej działalności badawczo-rozwojowej, z wyłączeniem samochodów osobowych oraz budowli, budynków i lokali będących odrębną własnością
    ;
  6. Koszty uzyskania patentu na wynalazek, prawa ochronnego na wzór użytkowy, prawa z rejestracji wzoru przemysłowego poniesione m. in. na przygotowanie dokumentacji zgłoszeniowej, prowadzenie postępowania przed UP, itp.

Jak skorzystać z ulgi B+R?

Ulga nie wymaga sporządzenia wniosku bądź uzyskania jakiejkolwiek decyzji administracyjnej. Podatnicy z ulgi B+R mogą skorzystać po prostu poprzez zadeklarowanie tego faktu w składanej rocznej deklaracji podatkowej. Oznacza to, że procedura uzyskania ulgi nie tylko nie jest czasochłonna, lecz także nie wymaga dodatkowych kosztów. Najistotniejsze w tym zakresie pozostaje zidentyfikowanie pewnych procesów występujących w ramach przedsiębiorstwa i właściwa ocena, czy kwalifikują się one do objęcia ulgą B+R.

Biorąc pod uwagę liberalizację zasad rozliczeń ulgi począwszy od 1 stycznia 2018 r., korzyści z zastosowania ulgi mogą być znaczne, a także mogą w mniejszym bądź większym stopniu dotyczyć bardzo szerokiego grona przedsiębiorców. Warto więc szczegółowo przeanalizować i zidentyfikować procesy jakie zachodzą w ramach przedsiębiorstwa, ponieważ mogą one uprawniać do skorzystania z ulgi dającej znaczne oszczędności podatkowe. 

Adam Żądło radca prawny doradca podatkowy

Potrzebujesz pomocy prawnej w swojej sprawie? Skorzystaj z formularza kontaktowego

     każdej chwili będziesz mógł zrezygnować z otrzymywania newslettera.

    Twoje dane osobowe pozyskane w efekcie skorzystania z formularza kontaktowego będą przetwarzane na zasadach określonych w polityce prywatności. 

    ontainer]