Ważne zmiany w CIT od 2020 r.

W najbliższych tygodniach przedsiębiorcy, którzy nie korzystają z uproszczonej formy zaliczek, przystąpią do kalkulacji zaliczki na podatek dochodowy (PIT lub CIT) za pierwszy miesiąc lub kwartał 2020 roku. Warto w tym kontekście mieć na uwadze zmiany w CIT, które od 2020 r. mają kluczowe znaczenie dla prawidłowego rozliczenia podatku.

Ważne zmiany w CIT 2020

Jak zazwyczaj na początku roku kalendarzowego, tak również na początku obecnego roku, wchodzi w życie wiele zmian do treści ustaw o podatkach dochodowych, które powinny zostać uwzględnione przez podatników.

Najistotniejsze z perspektywy biznesowej zmiany w CIT od 2020 r. dotyczą:

zmian w kwalifikacji kosztów uzyskania przychodów w kontekście split payment i białej listy,
ulgi na złe długi,
cen transferowych.

Split payment i biała lista to nie tylko VAT

Do końca 2019 roku, zgodnie z art. 15d ust. 1 ustawy o CIT, podatnicy nie mieli prawa zaliczać do kosztu uzyskania przychodów kosztów w części, w której płatność dotycząca transakcji przekraczającej 15 000 PLN lub jej równowartość została dokonania z pominięciem rachunku płatniczego. Od początku bieżącego roku sankcja w postaci braku prawa do kosztu uzyskania przychodów ma znacznie szersze zastosowanie i obejmuje również przypadki, gdy płatność:

została dokonana przelewem na rachunek bankowy inny niż zawarty na dzień zlecenia przelewu w wykazie podmiotów zwanym białą listą podatników – w przypadku dostawy towarów lub świadczenia usług, potwierdzonych fakturą, dokonanych przez podatnika VAT czynnego lub,
pomimo zawarcia na fakturze wyrazów „mechanizm podzielonej płatności” zgodnie z ustawą o podatku od towarów i usług, została dokonana z pominięciem mechanizmu podzielonej płatności.

Oprócz tego, jeżeli podatnik nie ma możliwości pomniejszyć swoich kosztów uzyskania przychodu o kwoty wynikające z wyżej wymienionych płatności, wówczas jest on zobligowany do powiększenia swoich przychodów o te kwoty.

Wyjątkiem od zasady nieujmowania w KUP płatności dokonanych na rachunek spoza białej listy, jest sytuacja, w której podatnik złożył zawiadomienie do naczelnika urzędu skarbowego właściwego dla wystawcy faktury w terminie 3 dni od dnia zlecenia przelewu.

Biała lista a przychód podatkowy

Do końca roku 2019 nie istniały szczególne przepisy dotyczące negatywnych konsekwencji dla podmiotów pośredniczących w przekazywaniu należności, jeżeli należności te były przekazywane za pomocą innego rachunku niż wykazany na białej liście.

W związku ze zmianami w CIT, od 1.01.2020 roku kluczowymi regulacjami w kontekście podatników pośredniczących w przekazywaniu należności są przepisy art. 12 ust. 4i – 4j ustawy o CIT.

Sytuacja wskazana w treści art. 12 ust. 4i ustawy o CIT dotyczy podatnika, który na podstawie umowy zawartej z dostawcą towarów lub usługodawcą zarejestrowanym jako podatnik VAT czynny albo nabywcą towarów lub usługobiorcą jest zobowiązany do pobrania należności od nabywcy towarów lub usługobiorcy za dostawę towarów lub świadczenie usług, potwierdzone fakturą, i przekazania jej w całości albo części dostawcy towarów lub usługodawcy, dokona zapłaty tej należności przelewem na rachunek bankowy inny niż zawarty na białej liście na dzień zlecenia przelewu.

Podatnik ten jest zobowiązany do wykazania przychodu w wysokości, w jakiej zapłata została dokonana przez niego na rachunek spoza białej listy.

Wyjątkiem pozwalającym na niewykazywanie przychodu w opisanej sytuacji jest:

dokonanie płatności, której wysokość nie przekracza 15 000 PLN lub równowartości tej kwoty lub,
przypadek, gdy stroną transakcji jest podmiot niebędący przedsiębiorcą.

Ponadto, podatnik pośredniczący w przekazywaniu należności może zwolnić się od sankcji poprzez złożenie zawiadomienia do naczelnika urzędu skarbowego właściwego dla wystawcy faktury w terminie trzech dni od dnia zlecenia przelewu.

Ulga na złe długi w 2020 r.

Według stanu prawnego na dzień 31.12.2019 roku, ustawa o CIT nie przewidywała ulgi na złe długi.

Od 1.01.2020 roku obowiązuje nowo dodany art. 18f, który reguluje zasady stosowania ulgi na złe długi, podążając za bliźniaczą instytucją prawną funkcjonującą na gruncie podatku od towarów i usług, przy czym jest on stosowany do transakcji handlowych, których termin zapłaty upłynął lub upłynie po dniu 31.12.2019 roku (z zastrzeżeniem, że jeżeli podatnik stosuje tzw. łamany rok podatkowy, wówczas ulgę na złe długi może wykorzystać po raz pierwszy w roku podatkowym rozpoczynającym się po dniu 31.12.2019 roku).

Bazując na jego treści, podatnik ma prawo do zmniejszenia podstawy obliczenia podatku o zaliczaną do przychodów należnych wartość wierzytelności o zapłatę świadczenia pieniężnego, która nie została uregulowana lub zbyta, przy czym zmniejszenia dokonuje się w zeznaniu podatkowym składanym za rok podatkowy, w którym upłynęło 90 dni od dnia upływu terminu zapłaty określonego na fakturze (rachunku) lub w umowie.

Analogicznie, podstawa opodatkowania powinna zostać zwiększona o zaliczaną do kosztów uzyskania przychodów wartość zobowiązania do zapłaty świadczenia pieniężnego, które nie zostało uregulowane, przy czym zwiększenia dokonuje się w zeznaniu podatkowym składanym za rok podatkowy, w którym upłynęło 90 dni od dnia upływu terminu zapłaty określonego na fakturze (rachunku) lub w umowie.

Przepisy pozwalają również na uwzględnienie w wyniku podatkowym straty, z którą związana jest transakcja handlowa w rozumieniu ustawy o przeciwdziałaniu nadmiernym opóźnieniom.

Zastosowanie wprowadzonych przepisów ma miejsce, jeżeli są spełnione łącznie następujące przesłanki:

dłużnik nie jest w trakcie postępowania restrukturyzacyjnego, upadłościowego lub w trakcie likwidacji;
od wystawienia faktury (rachunku) lub zawarcia umowy nie upłynęły dwa lata;
transakcja zawarta jest w ramach działalności, z których dochody podlegają opodatkowaniu podatkiem dochodowym na terytorium Polski.

Istotną datą jest dzień złożenia zeznania podatkowego, ponieważ zmniejszenia podstawy obliczenia podatku dokonuje się, jeśli do tego dnia wierzytelność nie została uregulowana lub zbyta. Podobnie, brak uregulowania zobowiązania do dnia złożenia zeznania podatkowego powoduje konieczność zwiększenia podstawy obliczenia podatku.

Kwestię wpływu ulgi na złe długi na wysokość zaliczki regulują przepisy art. 25 ust. 19 – 26 ustawy o CIT.

Zmiany w CIT – ceny transferowe w 2020 r.

W wyniku wątpliwości pojawiających się w związku ze stosowaniem safe harbour przy transakcjach finansowych, zmiany w CIT objęły także regulację cen transferowych. Zmiany dotyczą przepisu art. 11g ust. 1 pkt 1 ustawy o CIT, który ze względu na niejasności został doprecyzowany. Z jego obecnego brzmienia wynika, że oprocentowanie pożyczki ustalane w oparciu o rodzaj bazowej stopy procentowej i marżę określone w obwieszczeniu dotyczy oprocentowania w skali rocznej.

Oprócz tego, weszły w życie zmiany dotyczące przeliczania kwot wyrażonych w walucie obcej. Obecnie przeliczenia tego powinno się dokonywać według kursu średniego ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski w ostatnim dniu roboczym poprzedzającym dzień przeprowadzenia operacji gospodarczej lub zawarcia umowy.

Od 1.01.2020 roku obowiązuje również nowe brzmienie przepisu art. 12 ust. 6b ustawy o CIT. Zgodnie z jego treścią, w przypadku transakcji kontrolowanej, w rozumieniu przepisów o cenach transferowych, wartość otrzymanych rzeczy lub praw, a także wartość innych świadczeń w naturze, ustala się nie tylko na podstawie przepisów dotyczących warunków ustalania cen transferowych (art. 11c), lecz również na podstawie przepisów dotyczących weryfikacji cen transferowych (art. 11d).