Zasadniczo podatnicy zamierzający skorzystać z ulgi IP BOX rozliczyli już podatek dochodowy za 2019 rok. Złożenie deklaracji podatkowej, w ramach której część dochodu objęta została preferencyjną stawką podatku 5% najczęściej wiązało się z wykazaniem nadpłaty podatku dochodowego. To z kolei uprawnia podatnika do otrzymania zwrotu podatku, który niejednokrotnie może być znaczącą kwotą. Warto w takiej sytuacji mieć jednak świadomość tego, że podatnika może czekać kontrola urzędu skarbowego, który może zechcieć zweryfikować zarówno samo prawo podatnika do ulgi IP BOX, jak też spełnienie przez podatnika wszystkich wymogów rachunkowo-podatkowych związanych z 5% stawką podatku.
Ulga IP BOX, czyli zwrot nadpłaty podatku na koniec roku
Regulacja IP BOX wprowadza bardzo korzystne rozwiązanie podatkowe w postaci obniżonej stawki podatku w wysokości 5%. W praktyce ulga sprowadza się do prawa wykazania w ramach deklaracji rocznej podatku dochodowego pewnej kategorii dochodu – dochodów z kwalifikowanych praw własności intelektualnej. To właśnie do tej kategorii dochodu podatnik będzie uprawniony zastosować obniżoną stawkę podatku dochodowego.
Co istotne, kształt regulacji IP BOX nie daje prawa do skorzystania z preferencyjnej stawki podatku w trakcie roku w stosunku do odprowadzanych zaliczek do urzędu skarbowego. Oznacza to, że podatnik PIT uprawniony do skorzystania z IP BOX, mimo wszystko odprowadza w trakcie roku zaliczki według właściwej dla siebie stawki podatku, tj.:
- skali podatkowej (17% i 32%);
- podatku liniowego (19%).
Korzyść z ulgi IP BOX materializuje się na koniec roku podatkowego z chwilą przystąpienia do rozliczenia podatku dochodowego. Dopiero na tym etapie podatnik oblicza kwalifikowany dochód z kwalifikowanych praw własności intelektualnej, do którego zamierza zastosować preferencyjną stawkę podatku 5%. Z uwagi na wcześniejsze odprowadzanie zaliczek na podatek według stawki wyższej (17, 19 lub 32%), skorzystanie z IP BOX w przypadku braku poniesienia straty podatkowej wiązać się będzie zawsze z wykazaniem nadpłaty podatku dochodowego.
Wysokość wykazanej nadpłaty może z kolei skutkować chęcią kontroli rozliczenia IP BOX przez urząd skarbowy. Na możliwość taką warto zatem być dobrze przygotowanym. W praktyce kontrola urzędu skarbowego rozliczenia IP BOX sprowadza się do dwóch obszarów:
- oceny tego, czy podatnik uprawniony jest do skorzystania z IP BOX;
- oceny tego, czy podatnik spełnił wszystkie wymogi rachunkowo-podatkowe związane z ulgą IP BOX.
Kontrola urzędu skarbowego rozliczenia IP BOX – kontrola prawa do 5% podatku
Kluczową cechą ulgi IP BOX jest to, że obniżona stawka 5% podatku w ramach IP BOX ma zastosowanie nie do całego dochodu osiąganego przez podatnika, lecz wyłącznie do pewnej kategorii dochodu, tj. do dochodu osiąganego z tzw. kwalifikowanych praw własności intelektualnej.
W świetle przepisów do kwalifikowanych praw własności intelektualnej należą:
- patenty;
- prawa ochronne na wzór użytkowy;
- prawa z rejestracji wzoru przemysłowego;
- prawa z rejestracji topografii układu scalonego;
- dodatkowe prawa ochronne dla patentu na produkt leczniczy lub środek ochrony roślin;
- prawa z rejestracji produktu leczniczego i produktu leczniczego weterynaryjnego dopuszczone do obrotu;
- wyłączne prawo, o którym mowa w ustawie o ochronie prawnej odmian roślin;
- autorskie prawa do programu komputerowego.
Każde z powyższych praw, aby mogło być objęte 5% podatkiem, zasadniczo musi zostać wytworzone, rozwinięte lub ulepszone przez podatnika w ramach prowadzonej przez niego działalności badawczo-rozwojowej.
Dodatkowo, podatnik może skorzystać ze 5% stawki podatku w ramach IP BOX w stosunku do określonych przez przepisy kategorii dochodu, tj. do dochodów osiąganych z:
- z opłat lub należności wynikających z umowy licencyjnej, która dotyczy kwalifikowanego prawa własności intelektualnej;
- ze sprzedaży kwalifikowanego prawa własności intelektualnej;
- z kwalifikowanego prawa własności intelektualnej uwzględnionego w cenie sprzedaży produktu lub usługi;
- z odszkodowania za naruszenie praw wynikających z kwalifikowanego prawa własności intelektualnej, jeżeli zostało uzyskane w postępowaniu spornym, w tym postępowaniu sądowym albo arbitrażu.
Powyższe wskazuje, że zasadniczo ocena tego, czy dany podatnik może skorzystać z IP BOX sprowadza się do oceny nie jednej, ale kilku przesłanek, z których każda musi być spełniona, aby kontrola urzędu skarbowego nie zakończyła się zakwestionowaniem prawa do skorzystania z IP BOX. Oznacza to więc, że urząd skarbowy weryfikując rozliczenie IP BOX w zakresie samego prawa do skorzystania z ulgi będzie oceniać:
- czy podatnik wytwarza, rozwija lub ulepsza prawa lub prawo, które należy do katalogu praw kwalifikowanych w rozumieniu przepisów ustaw o podatkach dochodowych;
- czy podatnik wytwarza, rozwija lub ulepsza prawo lub prawa w ramach działalności badawczo-rozwojowej, którą definiują właściwe przepisy ustaw o podatkach dochodowych;
- czy podatnik osiąga w związku z prawem jedną z kategorii dochodu, o której mowa w przepisach (np. należności licencyjne lub dochód z przeniesienia praw autorskich).
Tylko pozytywna odpowiedź na każde z powyższych pytań pozwoli uznać, że podatnik co do zasady uprawniony jest do skorzystania z ulgi IP BOX. Odpowiedź na każde z wyżej wymienionych pytań wymaga nie tylko znajomości przepisów podatkowych, lecz także odwołania się do ustaw pozapodatkowych (m. in. ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych, ustawy z dnia 30 czerwca 2000 r. Prawo własności przemysłowej i innych).
Ze względu na fakt, że powyższe przesłanki odwołują się do charakterystyki działalności podatnika i dotyczą wykazania samego prawa do skorzystania z IP BOX, udowodnienie ich spełnienia jest koniecznym, a zarazem dopiero pierwszym krokiem do ustalenia przez urząd skarbowy czy podatnik uprawniony jest do wykazanej nadpłaty. Z tego względu warto odpowiednio wcześnie przygotować się do rozliczenia podatku uzyskując chociażby interpretację indywidualną przepisów prawa podatkowego. W jej ramach podatnik będzie w stanie uzyskać potwierdzenie spełniania przesłanek uprawniających do skorzystania z IP BOX bezpośrednio od Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej.
Więcej o interpretacji indywidualnej w odniesieniu do IP BOX możesz przeczytać w innym naszym artykule z cyklu IP BOX w praktyce, który możesz znaleźć tutaj.
Uzyskana interpretacja indywidualna często znacząco zawęża lub wyklucza pierwszy etap kontroli urzędu skarbowego. Obserwowalną praktyką fiskusa w ramach kontroli urzędu skarbowego jest ponadto obecnie pytanie podatnika o otrzymaną interpretację indywidualną lub pytanie o to, czy nie wystąpił z wnioskiem o taką interpretację, na której otrzymanie jeszcze oczekuje.
Kontrola urzędu skarbowego rozliczenia IP BOX – kontrola samego rozliczenia
Pozytywna weryfikacja prawa do skorzystania z IP BOX zarówno w ramach interpretacji indywidualnej, jak też przez sam urząd skarbowy nie oznacza automatycznie uznania, że podatnik uprawniony jest do otrzymania wnioskowanej kwoty nadpłaty.
Ze względu na fakt, iż podatnik ze stawki 5% podatku może skorzystać wyłącznie w stosunku do pewnej kategorii dochodu (dochodu z kwalifikowanych praw własności intelektualnej), przepisy nakładają na podatnika obowiązek wprowadzenia odpowiednich rozwiązań podatkowo-rachunkowych, które pozwolą na właściwe obliczenie podatku. Obowiązek ten wynika wprost z treści przepisów (art. 30cb ustawy o PIT oraz art. 24e ustawy o CIT).
Podatnicy chcący skorzystać z IP BOX powinni zatem w świetle przepisów w szczególności:
- wyodrębnić każde kwalifikowane prawo własności intelektualnej w prowadzonych księgach rachunkowych;
- prowadzić księgi rachunkowe w sposób zapewniający ustalenie przychodów, kosztów uzyskania przychodów i dochodu (straty), przypadających na każde kwalifikowane prawo własności intelektualnej;
- wyodrębnić koszty, o których mowa w art. 30ca ust. 4 ustawy o PIT lub art. 24d ust. 4 ustawy o CIT przypadające na każde kwalifikowane prawo własności intelektualnej, w sposób zapewniający określenie kwalifikowanego dochodu;
- dokonywać zapisów w prowadzonych księgach rachunkowych w sposób zapewniający ustalenie łącznego dochodu z kwalifikowanych praw własności intelektualnej – w przypadku gdy podatnik wykorzystuje więcej niż jedno kwalifikowane prawo własności intelektualnej, a w prowadzonych księgach rachunkowych nie jest możliwe spełnienie warunków, o których mowa w pkt 2 i 3;
- dokonywać zapisów w prowadzonych księgach rachunkowych w sposób zapewniający ustalenie dochodu z kwalifikowanych praw własności intelektualnej w odniesieniu do tego produktu lub tej usługi albo do tych produktów lub tych usług – w przypadku gdy podatnik wykorzystuje jedno kwalifikowane prawo własności intelektualnej lub większą liczbę tych praw w produkcie lub usłudze albo w produktach lub usługach, a w prowadzonych księgach rachunkowych nie jest możliwe spełnienie warunków, o których mowa w pkt 2-4.
Podatnicy dochowują powyższych obowiązków prowadząc tzw. ewidencję IP BOX, która pozwala nie tylko obliczyć w prawidłowy sposób podatek, ale także da możliwość dostarczenia organom podatkowym wszelkich informacji niezbędnych dla weryfikacji rozliczenia. Warto wiedzieć, że obowiązek posiadania ewidencji jest bezwzględnym warunkiem dla skorzystania z IP BOX. Innymi słowy, brak posiadania ewidencji na moment rozliczenia podatku nie tylko uniemożliwia prawidłowe określenie dochodu do opodatkowania 5% stawką podatku, lecz co ważniejsze, w przypadku zażądania okazania ewidencji przez organ podatkowy może uniemożliwić skorzystanie z ulgi.
Warto mieć świadomość tego, że uzupełnienie ewidencji wymaga dokładnej analizy poniesionych kosztów, przyporządkowania ich do określonych praw, a w przypadku braku takiej możliwości, przyjęcia odpowiedniego klucza alokacji, który pozwoli na obliczenie dochodu podlegającego opodatkowaniu.
Ze względu na fakt, iż ewidencja IP BOX jest kluczowym dokumentem rachunkowym, na podstawie którego podatnik wypełnia swoje rozliczenie roczne, należy się liczyć z tym, że w przypadku kontroli urzędu skarbowego rozliczenia IP BOX, ewidencja będzie pierwszym dokumentem, o który urząd poprosi. W zależności od obszerności ewidencji IP BOX podatnik może być dodatkowo poproszony w ramach weryfikacji ewidencji IP BOX o przedłożenie dodatkowych dokumentów, m. in.:
- podatkowej książki przychodów i rozchodów / ksiąg rachunkowych;
- faktur kosztowych, których wartość ujęta była w ewidencji IP BOX;
- ewidencji środków trwałych i wartości niematerialnych i prawnych.
Z tego też względu do przygotowania ewidencji IP BOX należy przywiązać dużą wagę. W niektórych przypadkach warto w szczególności poprzeć swoją ewidencję odpowiednią dokumentacją potwierdzającą przyjętą metodologię rozliczenia ulgi IP BOX, co może okazać się przydatne zarówno w sytuacji, gdy cały dochód z działalności objęty jest stawką 5% podatku, jak też w przypadku, gdy podatnik zdecydował się objąć ulgą IP BOX wyłącznie określoną część dochodu.
Więcej o ewidencji IP BOX przeczytasz w innych naszych wpisach z cyklu IP BOX w praktyce:
IP BOX – kontrola urzędu skarbowego w ramach czynności sprawdzających
Podatnicy jakiekolwiek zapytania ze strony urzędy skarbowego często błędnie określają jako kontrolę podatkową, natomiast weryfikacja rozliczeń podatkowych zasadniczo przebiega w ramach:
- czynności sprawdzających;
- postepowania podatkowego;
- kontroli podatkowej.
W przypadku weryfikacji deklaracji rocznej, kontakt ze strony urzędu skarbowego celem kontroli rozliczenia będzie miał najczęściej formę czynności sprawdzających. Jest to zdecydowanie najczęściej wykorzystywany tryb przez organy, w ramach którego urząd m. in.:
- ocenia formalną poprawność dokumentów rozliczeniowych;
- ustala stan faktyczny w zakresie niezbędnym do stwierdzenia zgodności z przedstawionymi dokumentami;
- weryfikuje poniesione przez podatnika wydatki i osiągnięte przychody.
Tryb ten jest pozbawiony formalności, jakie towarzyszą chociażby postępowaniu podatkowemu oraz kontroli skarbowej i z tego względu jest najchętniej wykorzystywanym przez organy trybem kontaktu z podatnikiem. Organy w tym zakresie wykazują się znaczną swobodą (która często nie znajduje podstawy w przepisach) i wykorzystują go do weryfikacji szerokiego spektrum zagadnień podatkowych u podatnika. Dodatkowo często sam kontakt jest niesformalizowany – ma formę rozmowy telefonicznej lub korespondencji mailowej.
Ma to swoje zalety jak też wady – w przypadku należytego wdrożenia ulgi sprawny kontakt z organem w ramach czynności sprawdzających pozwoli na szybkie rozliczenie podatku i uzyskanie zwrotu nadpłaty. W przypadku nieprawidłowości może jednak znacznie przedłużyć procedurę zwrotu i doprowadzić do skorzystania przez urząd skarbowy z innych, bardziej uciążliwych dla podatnika rozwiązań jak wszczęcie kontroli podatkowej lub postępowania podatkowego. Warto zatem odpowiednio przygotować się do kontaktu z organem podatkowym i dokładnie zweryfikować swoje rozliczenie podatku z wykorzystaniem IP BOX. Tylko to gwarantuje, że kontrola urzędu skarbowego rozliczenia IP BOX przebiegnie sprawnie i pomyślnie
Jeśli jesteś zainteresowany tematem IP BOX zapraszamy do naszego cyklu artykułów IP BOX w praktyce:
- IP BOX – 5% podatku dla innowacyjności;
- 5% podatku dla programistów – IP BOX;
- Ewidencja IP BOX;
- Ewidencja IP BOX u programisty;
- Interpretacja indywidualna IP BOX dla programisty;
- Objaśnienia do IP BOX już opublikowane;
- IP BOX dla patentu – 5% podatku